Burada Kürtleri anlatan filmleri ele aldık. Kürtlerin maddi imkanları, özelliklede Kürt orta sınıfının imkanları 90’lı yıllara oranla daha iyi olmasına rağmen Kürt sineması ne yazık ki pek de istenen gelişimi gösteremedi. Birkaç yıl önce Türkiye’de kürtler kendi dillerini konuşabilme rahatlığına henüz erişebilmişken çok daha fazla üreticiydiler. Çünkü insanlar bir halkın kimliğini belirleyen en önemli şeyin dil olduğunun bilincindeydiler. Günümüzde artık kendi dilimizde birşeyler üretmeyi bıraktık bu kürt halkı için utanç duyulacak oldukça önemli bir mesele. Bugün dili öğrenme imkanlarımız olduğu halde dilimizi yok etmeyi daha kolay buluyor, kimliksel varlık ve aidiyet açısından tükenişe doğru gidiyoruz. Bir kürt filmi izlemek istediğimizde, kaç tane kürtçe filmimiz var, parmakla sayılacak kadar az, yada kaç yabancı filmin kürtçe dublajı var ki? Toplum olarak dilimiz, kültürümüz ve değerlerimiz için ne yapıyoruz. Gelecek nesiller için arkamızda bırakacağımız neyimiz var, ÇOKDA BİRŞEY YOK. Bu sadece kürt sineması için geçerli değil elbette, kürtçe kitaplarımız da okunmuyor kendi dilimizi konuşmayı , kendi dilimizde okumayı unuttuk peki bütün bunlardan kim sorumlu, sadece Devlet mi? Hiç ajitasyon ve propaganda sahtekarlığına bulaşmadan direk söyleyeyim; Bütün bunlardan en çok biz kürtler ve siyasi kurumlarımız sorumludur. Hiçbir şey kendiliğinden var yada yok olmuyor. Evlerimizde çocuklarımıza kendi dilimizi öğretemezsek, değerlerimizi aşılamazsak ve örnek olamazsak acaba kaçımızın çocuğu kendi kimliğiyle başkası olmadan yozlaşmadan var olabilecek. Eğer birşeyleri değiştirmek istiyorsak önce kendimizden başlamalıyız. Çok konuyu uzatmadan kürtleri anlatan en çok izlenen filmleri tanıtalım.
1- MİN DİT
YÖNETMEN: Miraz Bezar
OYUNCULAR: Şenay Orak, Muhammed Al, Berivan Ayaz
YAPIM YILI: 2009
SÜRE: 1s 42dk
Yönetmenliğini Miraz Bezar’ ın yaptığı film Türkiye’de doksanlı yıllarda jitem tarafından kürtlere yapılan zulüm ve cinayetleri ele alıyor. Bir jitem subayı tarafindan çoçuklarının gözleri önünde öldürülen bir anne ve baba ve onların ölümünden sonra hayatları yoksulluk, kimsesizlik ve mücadeleyle devam eden 10 yaşındaki Gülistan, 7 yaşındaki Fırat ve 6 aylık Dilovan kürtlerin doksanlı yıllardaki aynasıdır.
2- SARHOŞ ATLAR ZAMANI
YÖNETMEN: Bahman Ghobadi
OYUNCULAR: Ayoub Ahmadi, Rojin Younessi, Amaneh Ekhtiar -Dini, Madi Ekhtiar-Dini
YAPIM YILI: 2000
SÜRE: 1s 20dk
Irak-İran sınırındaki bir köyde yaşayan Kürt bir ailenin yaşantısını ele almaktadır. Birçok Kürt gibi onlarında geçim kaynağı kaçakçılıktır. Fakat baba ve anne ölmüştür en büyük erkek çocuk olan Eyüp artık ailenin yeni lideridir bu yük küçük Eyüp’ ün omuzlarına yüklenmiştir. Bir kardeşi hasta ve ameliyat olmak zorundadır bu zor koşullarda Eyüp kardeşini yaşatmaya çalışacaktır. Kaçakçılığı katırlarla yaptıkları için katırların donmaması ve hızlı yol alabilmek için alkol içirmek zorundadırlar, film ismini burdan almaktadır.Bu film de Kürtlerin zor hayat şartlarını, acı ve yoksulluklarını en açık şekilde görebilirsiniz.
3- KAPLUMBAĞALAR DA UÇAR
YÖNETMEN: Bahman Ghobadi
OYUNCULAR:Abdol Rahman Karim, Hiresh Feysal Rahman, Saddam Hossein Feysal, Avaz Latif, Soran Ebrahim
YAPIM YILI:2004
SÜRE: 1s 38dk
Film Irak-Türkiye sınırındaki bir mülteci kampında geçmekte. Savaştan dolayı hayatları, hayalleri paramparça olmuş çocuklar aileleri öldürüldüğü için mayın toplayarak hayatta kalmaya çalışırlar. Fakat bu mayınları topladıkları esnada birçoğu ellerini, kollarını, bacaklarını ve hatta hayatlarını kaybetmektedir. Saddam’ ın askerleri köye saldırdıklarında Agrin’ in anne babasını öldürürler ve kardeşi Henkov’ un gözleri önünde Agrin’ e tecavüz ederler. Hamile kalan Agrin çocuğu bir türlü kabullenemez ve sürekli ondan kurtulmaya çalışır. Kardeşi Henkov mayın toplarken kollarını kaybetmiştir ve ağzıyla mayın toplamaya çalışarak kardeşine ve onun küçük çocuğuna bakmaya çalışır. Agrin kendi hayatına ve çocuğunun hayatına son verebilmek için her yolu deneyecektir ve Henkov geleceği görmesine rağmen buna engel olamayacaktır.
4- SÜRÜ
YÖNETMEN: Zeki Ökten
OYUNCULAR: Tarık Akan, Melike Demirağ, Tuncel Kurtiz, Levent İnanır, Yaman Okay
YAPIM YILI: 1979
SÜRE: 2s 9dk
Geçimlerini hayvancılıkla sağlayan aşiret reisi Hamo’ nun oğlu Şivan düşman Aşiretin kızı Berivan la evlenir ve bu evliliğin iki aşirete bir barış getireceğini düşünür. Fakat Berivan’ ın çocuğu olmadığı için Hamo Berivan’ ın uğursuz olduğunu ve babasının evine göndermesini ister fakat Şivan karısını çok sevdiğini ve tedavi edilmesi gerektiğini söyler. Aşiret reisi Hamo oğullarıyla birlikte sürüyü Ankara’ ya götürmek için yola çıkarlar fakat sürünün bir kısmı yolda ölür, kalanını Ankara’ ya ulaştırdıklarında rüşvet verdiklerinden, hastalanıp ölenlerden ve çalınanlardan geriye ellerinde bir şey kalmadığını görürler.
5- YOL
YÖNETMEN: Yılmaz Güney, Şerif Gören
OYUNCULAR: Tarık Akan, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu, Hikmet Çelik, Şerif Sezer, Meral Orhonsay, Güngör Bayrak, Sevda Aktolga
YAPIM YILI: 1982
SÜRE: 2s 4dk
12 eylül 1980 tarihinde Sıkıyönetim zamanında İmralı Yarı Açık cezaevinde hapis yatmakta olan beş mahkumun, verilen izinle evlerine giderlerken yolda yaşadıkları zorlukları ve evlerine varmakla beraber artan acılarını gözler önüne serer.
6- JÎN
YÖNETMEN: Reha Erdem
OYUNCULAR: Onur Ünsal, Yıldırım Şimşek, Deniz Hasgüler, Sabahattin Yakut
YAPIM YILI: 2013
SÜRE: 2s 2dk
Henüz 17 yaşındaki Jin PKK üyesi olmuştur fakat hayallerindeki gibi değildir hiçbir şey. Yaşadığı birtakım olaylar jin’ in örgütten uzaklaşmasına ve hayal kırıklığına neden olur. Yaşanan olaylardan , endişeli ve korku dolu günlerden sonra kaçıp İzmir de yaşayan amcasının yanına gitmek için yola koyulur.
7- İKİ DİL BİR BAVUL
YÖNETMEN: Orhan Eskiköy, Özgür Doğan
OYUNCULAR: Zülküf Yıldırım, Emre Aydın, Rojda Huz, Vehip Huz
YAPIM YILI: 2008
SÜRE: 1s 21dk
Üniversiteden yeni mezun olmuş ve uzak bir kürt köyüne atanmış türk bir öğretmenin 1 yıl boyunca yaşadığı zorlukları ve iki dil arasında sıkışmışlığını vurgular. Öğrenciler Türkçe bilmez öğretmen Kürtçe bilmez ve çocuklara bilmedikleri bir dille ders vermeye çalışan öğretmenin farklı bir kültür ve topluluk içindeki yalnızlığına , çocuklar ve köylülerle yaşadığı iletişim sorununa tanık oluruz. Film Anadil de eğitimin önemini anlamamızı sağlar.
8- CENETTEN KOVULMAK
YÖNETMEN: Ferit Karahan
OYUNCULAR: Ezgi Asaroğlu, Rojin Tekin, Jülide Kural, Bünyamin Kavut, Mirza Metin, Aziz Çapkurt, Gülistan Acet, Alan Ciwan
YAPIM YILI: 2012
SÜRE: 1s 28dk
Filmde kardeşi askerde çatışmada ölen Emine’ nin ve ağabeyi jitem tarafından öldürülen Ayşe’nin yollarının nasıl kesiştiği anlatılır. Emine istanbul da kürt işçilerin çoğunlukta olduğu bir inşaatta mühendis olarak çalışır kardeşini ölümünden dolayı Kürt işçilere karşı kin ve nefret besler. Kürt bir çocuk işçisi inşaatta kaza sonucu ölür ve işçinin ailesine ulaşamayan Emine cenazeyi Muş’ a çocuğun memleketine götürür. Emine’nin gideceği aynı köyde yaşayan Ayşe’nin ailesi oğullarının öldürülmesinden sonra İstanbul’ a göç etmeye karar verir. Emine ve Ayşe’nin aynı acıları yollarının kesişmesine sebep olacaktır.
9- BAHOZ
YÖNETMEN: Kazım Öz
OYUNCULAR: Ali Sürmeli, Sinan Bengier, Volga Sorgu, Asiye Dinçsoy, Bertan Dirikolu, Cahit Gök, Havin Funda Saç, Selim Akgül, Ali Geçimli, Kadim Yaşar
YAPIM YILI: 2009
SÜRE: 2s 36dk
Cemal İstanbul da kazanmış olduğu üniversiteye yoksul ailesinin büyük umutlarıyla birlikte gider. Herhangi bir ideolojisi olmayan Cemal kürtlerin nasıl ezilip ötekileştirildiğini ve kendi dillerini konuştuklarında her türlü aşağılanma ve işkenceye maruz kaldıklarını görür ve devrimci bir grupla tanışıp gruba katılır. Genç ve hayat dolu olan Cemal Devrimci olup dünyayı değiştirme mücadelesine girer.
10- BÜYÜK ADAM KÜÇÜK AŞK
YÖNETMEN: Handan İpekçi
OYUNCULAR: Şükran Güngör, Dilan Erçetin, Füsun Demirel, Yıldız Kenter, İ. Hakkı Şen
YAPIM YILI: 2001
SÜRE: 2s
Film emekli yargıç Rıfat bey ve küçük Kürt çocuğu Hejar’ın bütün farklılıklarına rağmen birbirlerinin hayatlarındaki büyük etkiyi konu edinir. Hejar küçük yaşta ailesini kaybetmiştir İstanbul da yaşayan akrabasında kalmaktadır, polis tarafından kuzeninin evine yapılan baskında herkes öldürülür ve küçük Hejar bir dolaba saklanarak kurtulur. Neye uğradığını şaşıran Hejar karşı komşuları olan Rıfat beyin kapısına gelir ve Rıfat bey bu küçük Kürt çocuğunu evine alır, farklı coğrafyalarda yaşamış ve farklı kültürlere sahip bu iki kişi birbirlerinin hayatlarını değiştirecektir.
11- GİTMEK: BENİM MARLOM VE BRANDOM
YÖNETMEN: Hüseyin Karabey
OPYUNCULAR: Ayça Damgacı, Hama Ali Khan, Nesrin Cavadzade, Volga Sorgu, Cengiz Bozkurt, Savaş Emrah Özdemir, Ani İpekkaya, Ömer Şahin, Ahmet Yüksel Or, Mahir Günşiray, Seyhan Arman, , Gökhan Yıldız
YAPIM YILI: 2008
SÜRE: 1s 33dk
Güney Kürdistan’lı Kürt Hama Ali ve Türk oyuncu Ayça Türkiye de daha önce çekilen bir film setinde tanışıp aşık olurlar. Film çekimlerinin bitmesiyle Hama Ali Irak’ a gider ve Ayça İstanbulda ki yaşamına geri döner. Kısa bir süre sonra Irakta savaş başlar ve Hama Ali ile Ayça iletişime geçemez hale gelirler. Ayça savaşın insanların hayatlarını yok saydığı Irak’ a gitmeye karar verir, bu karardan ötürü ailesi ve tiyatro çevresiyle çatışır. Savaştan dolayı ırak güvenli olmadığından Ali onu arayıp İran’ a gelmesini söyler Ayça savaşın bütün tehlikelerine karşın Hama Ali’ye kavuşmak için bütün gücüyle mücadele edecektir.
12- NEREDESİN SÜPERMEN (BEKAS)
YÖNETMEN: Karzan Kader
OYUNCULAR: Sarwar Fazil, Zamand Taha
YAPIM YILI: 2012
SÜRE: 1s 33dk
Doksanlı yılların başında Güney Kürdistan’da ki bir Kürt köyünde yaşayan 10 yaşındaki Dana ve 6 yaşındaki Zana’ nın Süpermen’i aramak için zorlu Amerika yolculuğuna şahit olacağız. Anne ve babaları Saddam Hüseyin tarafından katledilen iki kardeş yoksulluk ve savaştan kurtulmak için bütün yolculuk boyunca mücadele ederler.
13- HAVAR
YÖNETMEN: Mehmet Güleryüz
OYUNCULAR: Çiçek Tekdemir, Abdullah Tarhan, Eyüp Ağılday, Ramazan İlten, Ayşe Ersöz, Dilek Girti, Edip Doğan
YAPIM YILI: 2007
SÜRE: 2s 9dk
Töre ve Aşiret sorunları coğrafyamızda birçok genç kızın hayatına mal olmuştur. Batman da acımasız cehalet ve ağızdan ağıza gezen dedikodular Havar ve babasını birbirine yabancılaştırır.
14- HAKKARİ’DE BİR MEVSİM
YÖNETMEN: Erden Kıral
OYUNCULAR: Şerif Sezer, Genco Erkal, Erol Demiröz, Macit Koper, Rana Cabbar
YAPIM YILI: 1983
SÜRE: 1s 50dk
Film siyasi sebeplerden dolayı Hakkari’ye sürülmesinin ardından bir mevsim boyunca buradaki köylülerin sorunlarına ortak olan ve köylülerle özdeşleşen öğretmenin hikayesini anlatır.
15- İZ (RÊÇ)
YÖNETMEN: Tayfun Aydın
OYUNCULAR: Necmettin Çobanoğlu, Bilal Bulut, Melahat Bayram, Ozan Diyar, Tarçın Çelebi
YAPIM YILI: 2011
SÜRE: 1s 30dk
İstanbul’ daki gecekondulardan birinde 80 yaşındaki Şeristan, oğlu Mirza, torunları Hevi, Leyla ve Meryem ile birlikte yaşar. Bir sabah kötü bir kabustan uyanan Şeristan 20 yıldır terkettikleri memleketleri Batman’a dönmeye karar verir. Oğlu ve torunlarıyla beraber Batman’a doğru yola çıkarlar. Şeristan’ın hayatına dair bütün gerçekler yolculuk esnasında ortaya çıkacaktır.
16- SON MEVSİM: ŞAVAKLAR(DEMSALA DAWİ: SEWAXAN)
YÖNETMEN: Kazım Öz
OYUNCULAR: Aga Erel, Ayşe Erel, Dilara Erel, Emine Erel, Osman Erel
YAPIM YILI: 2009
SÜRE: 1s 25dk
Belgesel, geçimlerini hayvancılıkla sağlayan Şavaklılar’ın yok olmakta olan yaşam tarzlarını, doğayla bağlarını ele alır. Şavaklılar İlkbahar yağmurları sırasında serin yaylalara çıkıp yazı orada geçirirler ve yazın bitmesiyle tekrar Çemişgezek ve Pertek’teki köylerine dönerler. Bu döngü her yıl tekrarlanır.
17- PRESS
YÖNETMEN: Sedat Yılmaz
OYUNCULAR: Asiye Dinçsoy, Kadim Yaşar, Hakan Karsak, Sezgin Cengiz, Abdullah Tarhan
YAPIM YILI: 2010
SÜRE: 1s 40dk
Türkiye’nin 90’lı yıllarının karanlık dönemini yansıtan film de, Diyarbakır’ da yaşanan insan hakkı ihlallerini duyurmaya çalışan 5 gazeteci ve bu gazetecilerin gerçekleri halka duyurma çabalarına tanık olacaksınız.
18- GELECEK UZUN SÜRER
YÖNETMEN: Özcan Alper
OYUNCULAR: Gaye Gürsel, Osman Karakoç, Durukan Ordu, Sarkis Seropyan
YAPIM YILI: 2011
SÜRE: 1s 48dk
İstanbul’da bir üniversitede müzik araştırmaları yapan Sumru, ağıt derlemeleri üzerine yaptığı tez çalışması için birkaç aylığına Kuzey Kürdistana doğru bir yolculuğa çıkar. Kısa süreceğini düşündüğü yolculuk Sumru’nun hayatındaki en uzun yolculuk olacaktır. Bu yolculukta Sumru’nun yolu Diyarbakır sokaklarında korsan dvd satan Ahmet ve Diyarbakır’da tek başına kalmış yıkık dökük eski bir kilisenin bekçisi Antranik amca ve bölgede sürmekte olan savaşa tanıklık eden birçok kişiyle kesişir.
19- DENGÊ BAVÊ MÎN (BABAMIN SESİ)
YÖNETMEN: Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan
OYUNCULAR: Base Doğan, Gülizar Doğan, Zeynel Doğan
YAPIM YILI: 2012
SÜRE: 1s 28dk
Zeynel ve hamile karısı Gülizar Diyarbakır’da yaşarlar. Zeynel’in annesi Base ise Elbistan’da yaşar fakat oğlu çalıştığından beri kış aylarında oğlunun evine gider ve kışı orda geçirir. Zeynel’in babası Mustafa ise yıllar önce Maraş katliamından zor kurtulmuştur. Memleketinde iş bulamadığı için Arabistan’a gider ve vinç operatörü olarak çalışmaya başlar. O dönemde köyde okuma- yazma bilen pek nadir insan bulunurdu, Mustafa bu yüzden ailesine mektup yerine ses kasetleri gönderir. Ailesi de aynı şekilde ses kasetleri doldurup gönderir. Mustafa bir iş kazasında hayatını kaybeder fakat Ailesi hala bu kasetlerden onun sesini dinleyip bu bağı güçlendirir.
20- KAYIP ÖZGÜRLÜK
YÖNETMEN: Umur Hozatlı
OYUNCULAR: Öznur Kula, Aydın Orak, Mehmet Ünal, M. Tayfur Aydın, Mustafa Diyar
YAPIM YILI: 2010
SÜRE: 1s 31dk
Türkiye’nin en korkuç zamanlarında JİTEM tarafından binlerce Kürdün katledildiği, kadınlarının tecavüze uğradığı 90’lı yıllar anlatılmaktadır. Bir sabah İstanbul’da Deniz Şahin adında bir genç yaşadığı evin sokağında silahlı ve sivil kişilerden oluşan bir grup tarafından kaçırılır. Denizi kaçıran JİTEM timidir, gittikleri yer ise JİTEM’in kontgerilla örgütünün sorgu merkezidir. Deniz’i örgüt üyesi olmakla suçlarlar ve konuşturabilmek için 3 hafta boyunca korkunç işkenceler yaparlar. Fakat Deniz’i konuşturamazlar ve gelen yeni istihbarata göre örgütün para kuryesi sanılan Liceliyi kaçırırlar. Aynı merkezden yapılan uzun ve vahşi işkencelerden sonra JİTEM’in Şefi Kemal ve ekibi Lice’linin 17 yaşındaki kız kardeşi Lili’yi kaçırırlar ve Ağabeyine karşı koz olarak kullanırlar.
21- YAZI TURA
YÖNETMEN:Uğur Yücel
OYUNCULAR:Olgun Şimşek, Kenan İmirzalıoğlu, Bahri Beyat, Engin Günaydın, Eli Mango
YAPIM YILI:2004
SÜRE: 1s 50dk
1999 yılında geçen iki hikayenin filmidir. İki gencin hikayesi, biri Göreme’ li futbolcu “Şeytan Rıdvan” diğeri ise İstanbul’da babası ile yaşayan “Hayalet Cevher”. İki genç aynı zamanda askere gitmişler ve Güneydoğu’da cephede birlikte savaşmışlardır. İkisinin de askerlikten sonra farklı hayalleri vardır.
22- Bîranînen Li Ser Kevir – Taşa Yazılmış Hatıralar- Memories on Stone


Bölgede yakın zamanda yaşanmış savaşların yarattığı yıkım ise, her sahnede kendini belli ediyor. Öğretmenlerin sırtlarında taşıdıkları kara tahtaların tek işlevi, öğrenciler ders verilirken ortaya çıkmıyor. Bu kara tahtalar, aynı zamanda birer kalkan ve sığınak görevi de üstleniyor zorlu coğrafyada.
24- Mem û Zîn
Ünlü Kürt edib Ehmedê Xanî’nîn eserinden alınan film, mistik görünümleriyle bilinen Mardin, Midyat, Nusaybin, Hasankeyf ve Cizre’de çekilmiş. Yüzlerce yıl önce Botan’da Zeyniddin Bey adında bir hükümdar vardı ve bu güçlü Botan Beyi’nin iki güzelliği dillere destan kızkardeşi vardı: Zin ve Siti. Hükümdarın kızkardeşleri katıldıkları bir Nevroz şenliğinde, aynı şekilde bu şenliğe katılan iki genç erkeğe aşık oldular. Bu gençler yörede tanınan ve saygı gören iki delikanlıydı: Mem ve Tajdin. Bu gençlerde hükümdarın kızkardeşlerine ilk görüşte aşık olmuşlardı. Önce Tajdin sevgilisi Siti ile evlenebilmek için Bey’den izin ister. Gençleri takdir eden Bey bu evliliği onaylar. Tajdin ve Siti büyük bir törenle evlenirler. Mem ile Zin’in evlenmelerine sıra geldiğinde, Botan hükümdarı Zeyniddin Be y’in veziri şeytan Beko hükümdarı Mem ve Tajdin’e karşı kışkırtır. Vezir, Mem ile Zin’in evlenmeleriyle birlikte gençlerin Bey’in hükümdarlığını çökerterek elinden alacakları konusunda Zeyniddin Bey’i ikna eder. Bu duruma öfkelenen Bey, ölse de Mem ile Zin’in evliliğinin gerçekleşmeyeceği üzerine yemin eder. Mem ile Zin’in aşkı her yerde duyulur. Vezir Beko, şeytani işlerini sürdürür ve genç aşıkların gizlice buluşmalarını takip ettirerek Zeyniddin Bey’e bildirir. Bunun üzerine Bey Mem’i tutuklattırır.
25- Meş – Yürüyüş


Diğer filmlerinde olduğu gibi bu yapımda da, yönetmen Bahman Ghobadi, insanların üzerinde baskı kurmanın ne gibi sonuçları olabileceğini tartışıyor.

Enfal katliamında Irak askerleri tarafından kaçırılan ancak kurtulan Kürt bir kız İranda yaşayan bir kadın ile tanışır… Ne yazık ki her üç ülkede yaşayan Kürtlerin kaderi de bir birine çok benzer. Azad, Bir süre sonra nişanlısı için köyüne dönerken Azad,. Yolda ölür buna karşın köylüler defleriyle yönünü dağlara verir.