NALİ

NALİ KİMDİR

Nali lakaplı Kürt matematikçi, şair ve alim Mullah Xidir Ehmed Şawaysî Mîkayalî Irak’ın Kürdistan bölgesinde bulunan Süleymaniye’ye bağlı Şarezur’un Xak û Xol köyünde dünyaya geldi.

Nalî eğitimine önce Karadağ’da başlamış ve daha sonra Sablax, Halepçe ve Süleymaniye gibi şehirlerde sürdürmüştür. Nali, Mekke, Şam ve İstanbul’da da bulunmuştur.

Gerçek adı “Hıdır” dır. Nali Şarezûrî, Ehmed Şaweys Mikaîlî’nin oğludur.

Nali’nin doğum yılı hakkında farklı görüşler vardır.

Mihemed Emîn Zekî Beg’e göre, Nali 1800- 1856 yılları arasında yaşamıştır.

Yazar Marûf Xeznedar ve Kemal Fûad da aynı tarihleri işaret ederken, yazar Aladdin Sucadi’ye ise Nali’nin 1797 ila 1855 yılları arasında yaşadığını ifade ediyor.

Muhammet Mele Kerim ise “Le Pênawî Nalî” adlı kitabında diyor ki: “Nalî’nin yaşadıklarını yazanlar, tarih için herhangi bir kaynak belirtmemişlerdir. Nali bu sene doğdu diyecek kimse yok.

Nali, Soran bölgesinin en önemli Kürt şairlerinden biridir. Nali, şair Kurdi ve Salim’le birlikte Baban Beyliği döneminin Sorani-Babani Kürtçe şiir okulunun kurucularından biri olarak kabul edilir.

Karadağ’da Seyid Hesen camisinde Şêx Muhammed Îbin El Xeyat’tan ve Süleymaniye’de Seyid Hesen camisinde, Mela Ebdullah Reş’in yanında dini ve ilmi dersler aldı.

Bir süre Karadağ’da Şêx Elî Mela’nın yanında matematik eğitimi gördü. Nali, bir sürede Şêx Evla Xerpenî’nin yanında tahsil gördü.

Farsça, Türkçe ve Arapça dillerini bilen Nali, bu dillerde şiirlerde kaleme almıştır.

Şiirlerinde Nali’nin bir sevgilisi vardır, sekizden fazla şiirinde onun adından söz etmiştir. Nali onun adını Habiba olarak anmıştır. Nali, Habiba’nın adını bazen Mehbuba olarak zikretmiştir.

Kimileri Nali’nin takma bir adla sevgilisini gizlemeye çalıştığını kimileride bu sevgilinin gerçekte olmadığını, bu adın hayal dünyasının bir yansıması olduğunu belirtmiştir.

Bazıları Nali’nin Habiba ile evlendiğini belirtiyor ama eğer bu doğruysa Nali’nin Habiba’yı Hicaz’a , Şam’a ya da İstanbul’a götürdüğüne dair hiç bir işaret bulunmuyor.

“Nali”, son günlerini Levant’ta, Kürt mahallesindeki Nakşibendi Tekkesi’nin bitişiğinde yaşadı. 1856-58’de İstanbul’da vefat etmiştir. Eyüp mezarlığında toprağa verilmiştir.

Kaynaklar:

1-Dîwanî Nalî. Researched and explained by Abdul Karim Mudarris and Fatih Abdoulkarim, ISBN 964-6546-74-9
2-Keith Hitchins, “NALΔ in Encyclopædia Iranica, online edition.
3-Mystical Love and Mystical Nationalism in Farhad Shakely’s String
4-Classic and Modern Kurdish Poetry.

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!

AYRICA BAKIN

Zeki Duygulu Kimdir Hayatı

Klasik Türk müziği şarkıcısı, bestecisi ve söz yazarı Zeki Duygulu, 1907 yılında Beyrut’ta dünyaya geldi. …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!