Ali Teremahi veya Eliyê Teremaxî (d. 1591 Hakkâri – ö. 1653 Hakkâri), Kürt edebiyatçısı, İslam alimi ve dilbilimci. 1591’de Hakkâri’de doğan Ali Teremahi eğitimini önce Kürt medreselerinde daha sonra Misir, Bağdad ve Musul medreselerinde almıştır. Kürt medreselerinde Kürt…
Şîrove BikeKategori: FÎLOZOFÊN KURD
Mazdek (m. 524 an jî 528), fîlozofekî Îranî bû. Di teşedana raman û felsefeya Mezopotamyayê û Rojhilata navîn de em li ser du fîlozofên kurd sekinîn yê yekemîn Manî bû, yê duyemîn jî Niha em…
Şîrove Bike
Şêx Fexrê Adiyan[1], fîlozof û zanayekî bi eslê xwe kurd ê êzidîyan e ku di sedsala 11’an[2] de jiyaye. Tê gotin ku piştî Şêx Adî jiyaye.[3]. Li gorî vê jî, Şêx Adî bixwe jî di…
Şîrove Bike
Nîmetullah yan Şêx Nîmetullah (z. 1860, Rojhilata Kurdistanê – m. 1915, Hewlêr) zanistvanê kurd ê ku li ser mentiq, astrolojî û gramerê gelek berhem nivîsandin. Di sala 1860an de li bajarê Sîneyê li gundê Hezarkaniyan ji dayik bûye. Kurrê Şêx Ebdulkerîmê Merdûhî ye,…
Şîrove Bike
Şêx Muhemmedê Xazînî di 1816-1892’wan de jîn bûye. alim û fîlozofeke kurd bû.[1] Pir bi zane û bi qadr bûye. Di deme xwe de pir bandûra wî hebû ya. Li ser…
Şîrove Bike
Şemsedînê Şehrezûrî (z. ? – m. 1288’î şûnde ?), metafizîkvan, dîrokzan, bijîşk û fîlozofê misilman yê kurd bû. Ew li ser felsefeya Şîhabedîn Suhrewerdî xebitiye û fikrê Îşraqîtiyê berdewam kiriye.[1][2] Jiyana Şemsedînê Şehrezûrî Şemsedînê Şehrezûrî yan jî Şemsedîn Mihemed bin Mehmûd eş-Şehrezûrî di sala…
Şîrove Bike
Macîd el-Kurdî an Macîdê Kurdî (z. ? – m. 1166 Başûrê Kurdistanê), alimekî ola Îslamê ye, Navdanka wî Ebû Mihemed e[1][2] Cîhê wî yê jidayîkbûnê baş nayê zanîn. Lê tê zanîn ku li herêma Cebelê Hamsîn hevotina xwe…
Şîrove Bike
Eyn-el Qudat fîlozofên kurdan yê Felsefeya Îslamê, navekî giranbiha û navdar yek jî Eyn el-Qudatê Hemedanî ye. Eyn el-Qudat navnasê wî ye, navê wî yê berastîn Evdilla…
Şîrove Bike
Îbn Quteybe (z. 828, Dînewer, Îran – 885 Bexda), alimekî Îslamê ye. ji malbateke kurd a rewşenbîr hatiye. Ji ber hindê perwerdehiyeke baş dîtiye, perwerdeya pêşî li cem bavê xwe stand dûra li cem El-Cahiz stand. Di…
Şîrove Bike
Fexredînê Exlatî yek ji zanyareke kurd ê Bedlîsê ê Xelatê yê sedsala 13’an e. Ji bo jiyana wî agahî/çavkanî kêm e. Fexredînê Exlatî astronomê kurd e ku gellekî xebat kiriye li ser astronomiyê. Tava ku ji…
Şîrove Bike
Mele Ebû Bekir (z. 1863 – m.1942), alimê Îslamê, astronom û fîlozofê kurd ê Hewlêrê ye.[1] Di wextê Osmaniyan de jê re gotine Mulla Ebu Bekir Efendi[2] Li Başûrê Kurdistanê caran gotine Mele Fendî (مەلا فەندی) peyva Efendî weke “Fendî” xebitandine.…
Şîrove Bike
Ebû’l fîda (bi erebî: أبو الفداء, Abu’l-Fida ) an jî navê tam Ebû’l fîda Îsmaîl Hamawî (z. 1273 Şam – m. 1331) astronom, dîroknas û erdnasekî kurd bû.[1][2] Ebûlfida gelekî pirtûk li ser dîrok û erdnîgariyê nivîsand, Ew di navbera 1320 û…
Şîrove Bike
Behaedîn ibn Şedad (z. 1145 Mûsil – m. 1234 Heleb) dîrokzan û nivîskarê biyografiyê û alimekî bi eslê xwe kurd yê dewleta Eyûbiyan bû.[1] Hîna ku piçûk bûye bavê wê dimire ji ber wî li cem xalanên…
Şîrove Bike
Zeynûdîn Iraqî (1325, Qehîre – 1404 Misir) alimê hedîs û fiqihê bû. Hîna heşt salîbûye pirtûga pîroz Quranê jiber kiriye. Dûra jî dest bi îlmên fiqih û hedîsan kiriye.[1][2] Jiyan Zeynûdîn Iraqî di sala 1325’an…
Şîrove Bike
Mele Yûnisê Erqetînî (? – m. 1785) yek ji nivîskarê kurdan û zaneyekî îslamê yê sedsala 17’an e. Lê mixabin ku di derheqê jiyana wî de vê gavê çavkanî kêm…
Şîrove Bike
Ebû’l Hesen Seyfûdîn Amîdî yan jî bi tenê Amîdî (z. 1156 Amed – m. 1233 Şam) feqîh, û kelamzanekê navdar ê Amedê ye ku bi eslê xwe kurd e.[1] Ew zanayekê fiqhê Şafiî ye ko bizav kirîye bi rêya…
Şîrove Bike
Şihabedînê Suhrewerdî (b. 1155, li Rojhilata Kurdistanê – m. 1191 Heleb, Sûrî) fîlozofê îslamê yê bi eslê xwe kurd e, damezrênerê fikrê îşraqîtiyê ye.[1] Jiyana wî Di felsefeya rojhilata navîn ya li dû îslamê de fîlozofê herî bandordar e. Bi fikr û…
Şîrove Bike
Emerê Suhrewerdî an jî Şihabedîn Ebû Hefs Emerê Suhrewerdî (1145 Îran, Suhrewerd – 1234 Bexda) yek ji fîlozofên kurd e[1] Ew hemwelatiyê Şihabedînê Suhrewerdî ye. Çavkanî ↑ http://www.alahazrat.net/islam/sheikh-shahabudin-umar-soharwardi.php
Şîrove Bike
Îbrahîm Heqî (z. 1702 Erzirom − m. 1780 Tilo), astronom, sosyolog, alim û fîlozofê Îslamê yê kurd ê Erziromê ye.[1] Ew ji ber ku ji bajarê Erzîromê ye wek Îbrahîm Heqî Erziromî tê naskirin. Îbrahîm Heqî di 18yê Gulana 1703an li navçeya Pasîna Erzîromê hatiye…
Şîrove Bike