KURDÎ

Navê bajêr yê kevn wek Arze di çavkaniyên asûriyan de derbas dibe. Dema romayiyan de kela herêmê wek Karin, Karama, Karnoi, Karantis derbas dibû. Dema osmaniyan de nav wek Erzê Rom û Erzen Rum û Erzen ur-Rum û Erzn-i Rum hatiye guhertin û ew tê maneya Axa Roman, “Arz” bi erebî “Ax”a Kurdî yê. Bajarê Erziromê li ser riya karwan û koçberan …

(rawejî 484 b.z.), m. (425 b.z.) Dîroknas û nivîskarek yewnanî ye. Qasî ku tê zanîn Herodot dîroknasê herî pêşî ye, Marcus Tullius Cicero ji bo wî gotîye “Bavê Dîrokê”. Ew bi pirtûka xwe ya bi navê Dîroka Herodot tê naskirin. Herodot li Halîkarnasosê, Bodruma îro li Tirkiyeyê, hatiye dinê. Li gorî ensîklopediya bîzansî …

 (29ê kanûna paşîn/10ê sibatê 1890 li Moskowê; m. 30ê gulanê 1960) Wergêr, helbestvan û nivîskarekî rûs e. Ew li seranser cîhanê bi romana xwe ya navdar Doktor Jîvago tê naskirin. Sala 1958î Xelata Nobelê ya wêjeyê didin wî lê ew ji ber sedemên polîtîk vê xelatê napejirîne û nagire. Li malbateke cihû yê hunermend tê jiyanê. …

Camus di sala 1913an de li Cezayirê, li Modovê ji diya xwe bûye. Bavê wî fransî, diya wî spanyolî ye. Bavê wî karkerekî xizan e. Ji ber bê karî û xizaniya malbatê, ji Fransayê koçî Alceryayê dike. Di wê demê de ku Alcerya koloniya Fransayê bû, wek wî nêzî milyonek fransizên din jî koçî …

Navê bajar yê kevn Keert e ( bi zimanê keldanî). Di çavkaniyên îslamê de nav wek Esard, Saîrd û Siirt derbas dibe. Bi kurdî jê re “Sêrt” tê gotin. Sêrt beriya zayînê ji bo demeke kurt di bin serweriya hîtîtan de ma. Pişt re beriya zayinê di salên 2000’ê de samiyan, babîliyan û asuriyan serwerî lê kiriye. Ji bo demekê jî …

Semsûr di nav sinorên komara Tirkiyê de ye. Serdema osmaniyan navê xwe Hisnê Mensûr (tr: Hısn-ı Mansur Sancağı) bû. Hisn Mensûr (Kela Mensûrê) navê herî kevn ê bajêr e. Piştî avabûna Cumhuriyeta Tirkiyê navê bajar bû Adiyaman. Bi kurdî jê re dibêjin Semsûr. Wekî din çend navê wê yên ku pir nayên zanîn hene weke: Kor Semsûr, Wadî leman, …

Bismil yek ji navçeyên Amedê ye. Di sala 1936’an de bûye navçe. 55 km ji Amedê dûr dikeve. Rûber 17.000 km² ye û nifûsa wê 118.605 e.  navçe li qeraxa çemê dîjleyê hatiye avakirin. Herweha li ser riya Amed û Batmanê ye û li navçeyê riya hesinî jî derbas dibe. Li Bismilê koçerên Bulgar bi destê …

Mîxaîl Bûlgakov yan jî bi navê Bûlhakov tê gotin. (z. 15’ê gulanê, sala 1891 li Kîyêvê − m. 10’ê adarê 1940 li Moskovayê) Mîxaîl Bûlgakov nivîskarekî rûs bû û weke yek ji bavên wêjeya rûsî ya modern tê binavkirin. Her wisa wek derhênerê şano, dramnivîs, şanoger û afirînerekî peyivên operayê tê …

Aleksandr Sergeyevîç Pûşkîn di 27ê gulana 1799an de li Moskvayê ji diya xwe bûye. Lawe malbateke dewlemend û rewşenbîr bû. Wek hemû zaroken malmezin û dewlemendên wê roje, Pûşkîn jî di piçûkîtiya xwe de bi hîmgîriya klasîken fransî mezin dibe û pirtirîn li ser wêjeya yewnanî û fransî disekine. Hîna …

Fyodor Dostoyevskî di 11ê Çiriya paşîn a sala 1821an de li Moskowê ji dayîk dibe. Di vê demê de bavê wî li vir di nexweşxaneya hejaran de bijîşkiyê dike. Li hêleke hewşa vê nexweşxaneyê xaniyekî biçûk ji bo malbata Dostoyevskiyan amade dibe. Dostoyevskî ji xwe mezintir birayekî xwe ê bi navê Mîxayîl …

Mustafa Özçelik, di 13yê Gulana 1965an de li Dêrika Çîyayê Mazî ya ku girêdayî bajarê Mêrdînê ye ji dayik bûye. Heta pola 5em a dibistana seretayî li Dêrikê xwendîyê. Paşê wek malbat barkirine Stenbolê û dibistana seretayî, navendî, bakelorya û unîwersîte li Stenbolê qedandîye.  Di sala 1988an de Mihendîsîya Sivîl …

Arjentîn an jî Komara Arjentînê, welatekî li Amerîkaya Başûr e. Welatiyên Arjentînê bi zimanê spanî diaxivin. Ev welat dikeve navbera zincîra çîyayên Andê û li başûr rojava jî dikeve ser Okyanûsa Atlantîk. Herwiha Arjentîn dikeve ser sînorên çend welatan jî: Ûrûguay, Brazîl, Paraguay, Bolîvya û Şîle. Navê Arjentînê ji peyveka latînî Argentumê peyda bûye û wateya wê jî zîv e. Herêmên federal ên Arjentînê Buenos Aires (La Plata) …

Kurdên Swîsre ji rûniştvanên Swîsre ên bi eslê xwe kurd in re tê gotin. Di nava ew 20 salên dawî de civata swîsrî rastî gelek guhertinên çandî, olî û zimên hat. Di dawiya salên 1960’î de bi hatina gelek xebatkarên ji Tirkiye jimara koçberên misilman her ku diçe meztir dibe. Cara ewil kurd di salên …