Derleyen/ Osman Eren Kürt müziğini günümüze taşıyan, yayan ve bu anlamda anonimleştiren aktörler olarak karşımıza Dengbêjler denilen halk şairleri çıkar. Dengbejler, öncelikle bir ses ve…
Şîrove BikeKategori: KÜRT EDEBİYATI
Klasik Edebiyatın Ana Kaynakları: Keşkoller İslâmiyet’in Arap, Fars, Kürd, Türk ve Urdû milletlerinin arasında yayılmasından sonra, şairlere/ediplere yönelik biyografik kaynaklar yazılmaya başlanmıştır. Arapça literatürde ‘Tabâkât’;…
Şîrove Bike
Dil alanında çalışma yürüten ilim adamlarının iletişim için kullanılan ‘kelimeler ve cümleler topluluğu’nun ‘Dil’ sayılabilmesi için önermiş olduğu ölçütlerden bir tanesi de, gramer ve sözlük…
Şîrove Bike
Müziğin evrensel bir dil olma özelliğinin dengbêjlik kültürüne yansımalarından biri de, farklı inançlardan insanların aşkını dile getirmelerine aracı olmasıdır. “Ermeni Gulê ve Musa Begê Xwêtî”…
Şîrove Bike
Kürt kültürünün temelinde, güneş ve su var. Güneş, kürtlerin kollektif bilincinde ve kollektif sosyal pisikolojisinde çok önemli yer tutar. Bununda nedeni yaşadıkları coğrafyadır. Kürtlerin, yaşadığı…
Şîrove Bike
1918’de Serhattan Sovyetlere çocuk yaşta sürgün giden; Heciyê Cindî, Cerdoyê Genco, Emînê Evdal, Qanatê Kurdo, Xelîlê Çaçan, Casîmê Celîl ve onlarcası, yaşadıkları büyük acılarla, yetimhanelerde…
Şîrove Bike
Asıl adı Muhammed (Mîr Mihê) olup Fakī-yi Teyrân/Fekiyê Teyrân (kuşların fakısı, medrese talebesi) diye anılır. Babasının adı Abdullah’tır. Kendisiyle ilgili ilk yazılı bilgiler, Molla Mahmûd-i…
Şîrove Bike
Tasarımın canlı, cansız, vasıf ve kavram özeliklerinin ifadesi daima açık veya kapalı simgelerle donatılmıştır. Seçilen simgelerin uygunluğu ve emniyet örtüsü kusursuzca seçilmiş ve işlenmiştir. Yani…
Şîrove Bike
Elo Dîno, Botan bölgesinde 16. yüzyılda yaşadığı bilinen ve öldüğünden beri anlatılagelen bir halk kahramanıdır. Yaşadığı dönemde o bölgenin bir nevi “Robin Hood”u olmuştur. Yönetim tarafından yapılan…
Şîrove Bike
HESO Û NAZÊ KONUSU Heso Qulîxan Ağa’nın oğludur. Ağa, kardeşinin kızı Nazê’yi oğlu Heso’ya ister. Birbirini çok seven iki genç evlenir. Bir süre sonra Qulîxan Ağa…
Şîrove Bike
Efsanenin geçtiği yer Mezopotamya’nın tarihi ve kültür beşiği, çeşitli uygarlıklara yurtluk yapmış, Mervani Devleti’nin başkenti Farqin yani bugünkü adıyla Silvan dır. Zembilfroş û Xatûn Zembîlfiroş…
Şîrove Bike
Sultan Hıdır Efsanesi çok bilinen Dersim efsanelerindendir. Yorumsuz haliyle okuyucularımız için hazırladık: Rivayet edilir ki , bugünkü Dersim’in Pertek ilçesine bagli Merkez Dorutay köyü yakinlarinda…
Şîrove Bike
Şah Haydar Seyyit Mahmud-i Hayrani’nin oğludur. Zeve yakınlarında bulunan Zargovit tepesinde hayvanlarını otlatmak için bir ev yapar. Burada hayvanları ile meşgul olur. Kışın zemherinde keçilerinin…
Şîrove Bike
Dersim ili Ovacık ilçesine bağlı Koyungölü Köyü civarında yaşayan bir ağa ve ağanın koyunları gütmek için yanına aldığı Munzur isminde bir çoban varmış. Munzur’un ağası…
Şîrove Bike
Akdamar Van ve Bitlis illeri arasında bulunan Van Gölü´nün içinde yer alan ikinci büyük adadır. Van´ın Gevaş ilçesi sınırları içerisinde yer alan adada Ermeniler´den kalma…
Şîrove Bike
FILİTÉ QUTO ; Garzan Bölgesi’nin Gubîn yani bugünkü adıyla Batman Beşiri ilçesinde yaşayan Reşkotan Aşireti’nin önde gelenlerindendir. Bu aşiretin en önemli özelliklerinden biri 1915 olaylarında civardaki Ermeniler’i korumasıdır. Klamların anlattığı olay Filîtê Quto ile Bitlis civarında etkin olan…
Şîrove Bike
DERWÊŞ’ Ê EVDî û EDULÊ HİKAYESİ Urfa Viranşehir den şengal dağına kadar uzanan alanda büyük bir Kürt aşireti olan Mılla(Milli) aşireti konumlanmaktadır. Aşiretin lideri Temir…
Şîrove Bike
Amed’in Hezro ilçesine bağlı Munisî köyünde 1959 yılında dünya gelen Dengbêj Naîf Munisî, 8 yaşından beri dengbêjlik yapıyor. 1968 yılında ailesiyle birlikte Sûr’a yerleşen Dengbêj…
Şîrove Bike
Memê Alan Destanı, Kürt Padişahı Mem ile Kürt Miri Ezdi’nin kız kardeşi Zîn arasında geçen aşkın, dramın, ihanetin, kahramanlığın kaleme alındığı tarihi bir kitaptır. Dengbêjlerin…
Şîrove Bike
Metran Îsa bi lehengî, evînî û xweşbiniya xwe di nava destanên Kurdî de cih digire.Heta niha gelek dengbêjan destana Metran Îsa gotine û xwendine. Dengbêjên…
Şîrove Bike
Metran kelimesi Kürtçe dilinde piskopos anlamındadır. Metran İsa da Akdamar Kilisesi’nin Piskopos’u İsa’dır. Kürt sözlü edebiyatında önemli bir yer edinen Metran İsa destanı; aşk, hoşgörü ve…
Şîrove Bike
İbrahim Bulak – Hapishane edebiyatı ve Kürtçe Duvarların ardından Kürt edebiyatı Hapishane edebiyatı ya da diğer adıyla tutsak edebiyatı, tutukluluk koşulları neticesinde ortaya çıkmış röportaj,…
Şîrove Bike
Kenger, karların erimesiyle yetişen en önemli bitkilerden biridir çocuklar için. Bir taraftan soyulup yenilir, yemeği yapılır diğer yandan sakızı toplanır. Kenger sakızıyla da meşhur bir…
Şîrove Bike
Derwêşê Evdî kökeni Van’daki bir Êzîdî aşiret olan Torunilere dayanır. Aşiret Osmanlılara karşı yıllarca savaşmış ama boyun eğmemiştir. Aşiretten ayrılan Keleş Evdî ve Bêpan adındaki…
Şîrove Bike
Osmanlı askerleri yine gelip Beşiri ovasına yerleşmiştir, zira yeni bir ferman daha verilmiştir. Osmanlı’nın hedefinde bu kez Ankosî aşiretti vardır. Aşiretin büyük bir kısmı kılıçtan…
Şîrove Bike
1800’lerin başında Osmanlı orduları Kürdistan seferine çıkar ve Beşiri ovasında boydan boya askerler çadırlarını kurarlar. Zoqewde mıntıkasından Ewiske’ye kadar askerler aylarca kamp kurarlar ve bölgedeki…
Şîrove Bike
Tarihte Yırtık Bir Sayfa: Erdoğan YALGIN 1888 yılında Selanik’in Usturumca kasabasında doğan Ali Rıza Yalgın, 1960 da İstanbul’da vefat etmiş, asıl meslegi ögretmenliktir. Yaşamı boyunca…
Şîrove Bike
BİR MED DESTANI “ZARO Û XATÊ” – (Zariadres ve Odatis) Ali Husein Kerim Bir aşk destanı olan Zêro û Xatê Büyük İskender’in sarayında görevli olan…
Şîrove Bike
Dersim’in ulu dağları meydan okuyordu asırlara. Doruklarda donmuş karlar güneş ışınlarıyla parlıyor, köpüklü kar suları, Dımılili genç bir kızın omuzlarından beline inen saçları gibi derin…
Şîrove Bike
Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesirin gelişmesi ise daha…
Şîrove Bike
Kürtler’de Newroz Bayramı’nın dayandığına inandıkları Demirci Kawa Efsanesi‘nin birkaç farklı uyarlaması vardır. Bunlardan birkaçı aşağıdaki gibidir: 1. Uyarlama 1. Uyarlamaya göre Demirci Kawa efsanesi şöyledir; Bundan çok eski…
Şîrove Bike
Xanê Çengzêrin (Altın Elli Han) da olarak bilinen destan, halk arasında Dımdım Kalesi olarak biliniyor. Destan, 17. yüzyılda İran Kürdistan’ında yaşanmış gerçek bir Kürt ayaklanmasına…
Şîrove Bike
Efsaneye göre Şahmaran yüzlerce yıl önce yaşayan yılan vücutlu kadın başlı bir kahraman. Bahçesinde insanoğlunu cezbedecek her türlü yiyecek ve ziynet eşyası bulunan Şahmaran kimsenin bilmediği bir yerde insanoğlundan…
Şîrove Bike