Seyîd Eliyê Findiqî, di sala 1892-ê de li Findika Botan hatiye dinyayê. Findik nehiyeya Dihê ya navçeya Sêrtê ye.
EY ŞAHÊ HILWE Û HEDDAD
Ev şahê Hilwe û Heddad rohniya çavê di min
Ez dizanim piştî te lezzet nema dˈumrê di min
Mi çi dît û çi nedît û di vî ˈumrê xwe yê kin
ˈEskerê derd û xema herdem hucûmat e li min
Mesterê derd û xema bo çûyina şeyxê ˈezîz
Ger çi min dîtin di dunyayê musîbat û hezin
Çunkî ez nabînim qet keskî cihê wî bigirê
Ku jˈbirayê me musulman ra bibit sebr û sekin
Çunkî ˈumrê xwe telef kirbû ewî dʻrêya Xudê
Menzil û qonaxa vê rê wî dizanî ser û bin
Ez çiqa bêjim ji kêmahî dibêjim wesfê şah
Ề ku dîtî bêxered bawer dikit qewlê di min
Ger ku çavê me bibit spî wekî Yeˈqûb ji girîn
Hindik e hêjî ji qehra çûyina şahê mezin
Gel vîqasî em dikin hêvî w ricayê ji Xuda
Ku neçikhê kehniya zêrîn a Basret ew ji bin
Wek Firat û Dicle bit her dem biherkê şev û roj
Feyd û nûra zuryeta vî qutbê ew lˈkûdê hebin
Ey ˈElî xafil nebe ger tu wefadar î ji dil
Ev duˈa daîm mudam gav û saˈet wirdê te bin
Sedhezar rehmet bibarin jˈcanibê Rebbê Rehîm
Ey şahê Hilwe mi qurbana li ser ruhê te bin
Sêsed û heştê w sisê piştî hezarê hicretê
Şahê Bohtan Şeyx Brahîm Heqqî em sêwî kirin
Ew li Basret bû ji dayê, medfena wî Hilwe hat
Sed xwezî wa ku di nav wa ev ˈezîz bûyê defin
HEVALÊ RAST DIXWAZIN EM
Hevalê rast dixwazin em
Di îro ew heval kanî
Di her iqlîm û her cayî
Gerav bûye musulmanî
Ne muhbet ma ne suhbet ma
Ne gundîtî ne cîranî
Heta nav hin mela w şeyxa
Bûye herbek nerehmanî
Ji wan herkes dibînit xwe
Li ser heqyê bˈhisabê xwe
Ji sûê zen hevalê xwe
Dibînit hizba şeytanî
Bi wan bû sulh di nav xelqê
Bi wan bû weˈz û rêzanî
Wekî ew bˈxwe bikin bendê
Tu îşê cahila zanî
Em ê çi bˈkin bi kû va çin
Li me roj bûne wek şêva
Em ê peyda bikin lˈkûdê
Ji bo vî derdî dermanî
ˈElî navê wiha çêbê
Reben çibkê tu pê nabê
Dikit hêvî ji rehma Reb
Bixê nav wan da şîranî
Bira qencî bûye qehtî
Xirabî bûye erzanî
Kula herkes bûye ewqas
Jˈxwe ra peyda bikî nanî
Helal e yan heram e yê
Bikî pirsê gelek kêm in
Hema tirs tê nebit hes kî
Bila bit malê Geylanî
Li ser ˈerdê li bin ˈerdê
Ji min seh kin evê ferde
Eger îqbal hebit ew dê
DEMA ÎŞ TEMAM BU ZEWALA WÊ TÊ
Dema îş temam bû zewala wê tê
Wiha hatye dîtin li gor ˈadetê
Nebe şa bi îşek ku bû ew kemal
Çiku lˈcem kemalê ye dora zewal
Ku “ekmeltû” rêkir Xudayê Mecîd
Di nava sehaban bû şahî û ˈîd
Di nav wan tenê her Ebû Bekr girî
Dizanî ewî dîn çi hate serî
Wefat kir Hebîbê Xuda wê demê
Ebû Bekrî girya sebeb wê xemê
Selatê Xuda ser Hebîbê wî bê
Riza a Xuda ser Ebî Bekrî bê
We hem bê ser al û sehabê dî jî
Bi hinge semawat û erdan tijî
Bide xatirê wan ˈElî Findikî
Bi gelkî qebûl ke ji wî hindikî
Bibî cennetê wî bi fedl û kerem
Nede wî bˈcehennem tu êş û elem
Çi tişta tu kî her li meydan ew e
Hinek dî hene ku bibêjin ne we
Hezar hemd jʻte ra ku musilman im ez
Li kes nadim ez ne pehîn û ne gez
Feqîrek veşartî di qunca xwe me
Di îro siba lˈhêvya mirna xwe me
HEWAR E HEY HEWAR E HEY HEWAR E
Hewar e hey hewar e hey hewar e
Nezanê ehlê weqt em kirne sare
Ji destê wan nizanin em çewa kin
Xeber naçin guhê wa wek dîwar e
Nizanin ew nizanin ku nezan in
Kî karê wa jʻriya wan bînî xwar e
Dinêrî sofiyê şêst salî rihspî
Eger şîretkî lêkî ew neyar e
Dibînî bêhn bi bêhn îş tê xirabtir
Heçî sal e dibêjî xwezka par e
Bira nabê jˈbira ra dostê safî
Kure jˈbavê xwe ra wek guryê har e
Nezan bûne mezin zane kiçik bûn
Ji vî derdê he ra qet nîn e çare
Mirovê zane jê re nîn e lezzet
Nezanê bêeqil jê ra bihar e
Di zahir de hinek nerm wek hevîr in
Bi jehra xwe di batin eynî mar e
Eˈvê dˈbêjim ˈElî da tu nexapî
Ji çûnê ra bike jˈdil kar û bar e
Xuda bigre hira-wêra neberde
Netirse ceddê te xwey-zulfeqar e
ˈElî hîvî j ˈElî ke her dem û gav
Bes e jˈbo te li Duldul her siwar e
EY DILÊ MESKENÊ DERDA
( Li ser wefata Bedîûzzeman Seîdê Kurdî)
Ey dilê meskenê derda ma tu zanî ku çi bî
Ew Seˈîdê canfida jˈdinê me ra jˈkîsî me bî
Beyreqa ku wî hilanî ji bo vî dînê mubîn
Me çiqa purî û seh kir vê demê kes dî nebî
Çepera dîn girtibû pakî ji keskî nedikir
Heq dizanî heq digot û heq dikir herdem we bî
Ew dikana ku wî danî ew metaˈê difirot
Ew li Şam û Misr û Bexdayê nihû peyda nebî
Çû wefat kir çi musîbet sedhezar rehmet li ser
Jˈehlê vî dînê mubîn ra çi numûnek taze bî
Sê sed û heftê w nehê piştî hezarê hicretê
Dergehê baxê bihişta keremê lˈber wî vebî
Ew li Nûrsê hate dunya wî li Urfayê wefat kir
Ew Şehîr bû ew Bedî bû ez çi bêm serdeste bî
Ey Seˈîdê herdu dunya dîtina te bû keder
Em jʻXudayê xwe dixwazin lˈaxretê em lˈcem te bî
Ey ˈElî ger çi Seˈîd çû lê Rîsalê Nûr neçûn
Sed emanet min li te da tu ji wan mehrûm nebî
ME HAWAR E LI DERGAHÊ ÎLAHÎ
Me hawar e li dergahê Îlahî
Ku ew carek xelas kê me jˈmenahî
Bikit rizqê me ew yek tewbe safî
Bibê jˈbo me li herdu dunya kafî
Me nespêrê bi destê nefs û Îblîs
Me hêvî jê ji wa ra me nekê lîs
Ji xeflet me bikê bˈfedla xwe hişyar
Bi qanûna ku danî em bikin kar
Heta mirnê li ser tobê bimînin
Di qebrê xêr û her xweşyê bibînin
Bibin rûspî di wê roja hisabê
Xilas bin em bi yek carî jˈezabê
Ji wî ra qet tunîn e keskî maniˈ
Dema ku ew bidî ˈebdkî menafiˈ
Eya Rebbî ˈElî ˈebdek zelîl e
Gunehkar û feqîr û bêdelîl e
Tu aza ke ewî roja qiyamet
Bibe cennet bi rehma xwe bˈselamet
Digel abaˈ û hem ehbab û dostan
Bi cahê Mustefa serdarê dostan
XEMREVÎNEK MIN HEBÛ
Xemrevînek min hebû pur nazik û zîba xîsal
Ez ji wê dûr bûm bi telbîsa reqîbê dînbetal
Ez pijandim firqeta wê nazika şîrînkelam
Bêkes im nabit li min qet pursiyar û hem sual
Ez birîndar û xerîb im bêdewa û bêtebîb
Kuştiyê cewra reqîb im hêviya min Zulcelal
Her dema têtê xiyalim suhbet û bezma wîsal
Pur dinalim pur dikalim firqetê kir me hîlal
Wek ˈElî zanit kesî camek ji hicranê vexwar
Saˈetek devra fîraqê purtir e jˈsala wîsal
Ey gelo dîsa dibêtin ez bibînim dilberê
Da bi desta dim li ser weqtê fîraqê erzûhal
Herkesê mizgîniya weslê ji bo min bînitin
Ruhê xwe ez dê bidim jê re di şûna milk û mal
MIN ÇI DÎT Û ÇI NEDÎT
Minci dît û çi nedît û di vî ˈumrê xwe yê kin
Eskerê qehr û xema herdem hucûmat e li min
Ger belak winda bibit nêv ˈalemê lê bigerin
Bila bên cem vî feqîrî rastûrê ser va dibin
Çiku ez kelha bela me sedhezar hemd û sena
Ji Xudê ra ku quwet daye li nik min cih dibin
Em ketine weqtekî xêr û xweşî bûye xela
Lew xelasî bi selamet tê de zor e pur çetîn
Derheqa ehlê zemên gotiye Şeyxê Cezerî
“Xalibê ehlê zemanî ma Mela ademî yîn”
Emniyet nîn e li ser dostaniya ehlê zemên
Pur ˈecîb û pur xerîb e rêz û resma ew dikin
Îro dost in ew ji hev ra tu dibêjî canfida
Roja paşî tu dinêrî erzûhala lev didin
Tu dinêrî ew kesê muˈteber û nav û bi deng
Xatirê qevdek ji pûşê bêkemal hev dikujin
Têne nik şeyx û mela goya ku ew sulhê bikin
Halbukî kengî bi ya şeyx û melayê xwe dikin?
Tecribe gelkî me kirye her me dîtiye wiha
Lêbelê paşehiyê ra gelkî ew poşman dibin
Em musulman tev bira ne her wekî gotî Xuda
Heyf û yazox e jˈme ra ku em li hev rehmê nekin
Ey dubendî û girotiya ku em lê aşiq in
Heg ew e vê bend û kînê em bi şeytên ra bikin
Min bi xwe jˈdestê ewan dîtiye pur cewr û cefa
Mehkema kubra heye em dê li wê mehkeme bin
Ya mi dî nayê beyan ger ew bi sed cildê kitab
Her Xuda zanê çi qewmî em jî herdem xef dikin
Destegîrê min ne fedl û rehmeta Xaliq buwa
Bêşek û bêşubhe dê mehw û fena bûm ez ji bin
Ey ˈElî sebrê bike teskere nêzîk e merev
Sed emanet min li te bˈhostayî xwe jʻxelqê biçin.
GELÎ DOST Û HEVALÊ MIN
Gelî dost û hevalê min
Bikin purs û sualê min
De hûn bigrîn li halê min
Tenê mame di hicranê
Hebîb û nazîdara min
Tebîb û gulˈuzara min
Çewa bêtin hedara min
Nebê hazir li meydanê
Ji dûrbûna te zîbayê
Dinalim ez wekî nayê
Wekî Mecnûnê Leylayê
Dikim gazind ji dewranê
Reqîp eywah te ez kuştim
Ji mehbûbê te ez hiştim
Ji belgê rewneqî şiştim
Wekî dara zivistanê
De ka bes ke ji vê zulmê
Bike carek li min hilmê
Te ez kuştim bi vê kulmê
Nehiştî bême eywanê
Heta kengî bikî kînê
Ji dil rakî cuwê xwînê
Eger dilber me bîr bînê
Te minnet der beyabanê
ˈEceb derdê mezin firqet
Li dil da agir û hirqet
Eger ku lê bikit diqqet
Kesê dîtî tenê zanê
Nedî kes min di vê dewrê
Wekî xwe qet bi vê tewrê
Reqib ser wî bikit cewrê
Bibit carek bi talanê
Reqîb guhdarê min her dem
Li min zêde dikit sed xem
Nehişt cerha bikim merhem
Me ev hal e Xudê zanê
Nesîbsiz şubhê min nîn e
Ji hicrê min ceger xwîn e
Bi lutfa xwe tu bîr bîn e
Evî ˈebdê derîzanê
Di vê dewrê çi totak im
Di şêva da xewê nakim
Te nazdarê ji bîr nakim
Dixum sûndê bi Qurˈanê
Heçî hubba te dil mête
Li dil hicra te bû pêt e
Kî ye ew kes bila bête
Nekit feryad û fîxanê
Nizanim dê çi bêjim ez
Li vî halî ji mêj im ez
Ji dil hêstir dirêjim ez
Wekî tavyê di baranê
Xema ˈişqê gelek zor e
Dibêjim behrekî kûr e
Firaq û wesletê dûr e
Me ev reng dî ji dewranê
ˈElî bes ke ji nalînê
Tu nawestî ji kalînê
Sebir ke wek Memê Zînê
Ew e derman ji tibxanê
MEDED SEYDAYÊ ZENGANÎ
Meded Seydayê Zenganî
Birêj feyda wekî kanî
Li vî qelbê qewî canî
De belkî bêtê ser cadê
Çi rêzan û çi seyda ye
Çi niˈmetkî Xudê daye
Cizîra me bˈwî ava ye
Terîqet girt û bernadê
Cizîr mizgîn li te şa bî
Ji ehlullah cuda nabî
Di hifza Xaliqî da bî
Derê tengî lˈte Reb dadê
Bi qurbana te serdarî
Di emrê dîn da guhdarî
Li te pîroz bî sed carî
Libas û xemla irşadê
Di irşadê tu camêr î
Li meydanê wekî şêr î
Bi keskî tu xwe naspêrî
Kî bêjê çi tu guh nadê
Jˈdil e ya te neku jˈqestî
Ji Reb destûr te wê xestî
Ji lew hinde tu serbestî
Jˈderew kes tu girênadê
Tu xerxwaz î ji bo herkes
Ji lew herkes te tête des
Ji bo te her tenê ev bes
Xuda rê lˈber te danadê
Jˈfeqîra ra tu sekkan î
Jˈmirîda ra tu Loqman î
Kî ye bê cem te dermanî
Ku dermanê wî tu nadê
Belê bʻrast û durustî bê
Feqîr û perşikestî bê
Neku xwehr û bi sistî bê
Kesek jˈxwehra ra tu nadê
Feqet gul bê stirî nabê
Xezîne bê tilism nabê
Xweşî bê xem tu ca nabê
Xuda yek bê yekî nadê
ˈElî jˈve niˈmetê dûr e
Ji îqbala xwe ew kor e
Çi bêjim macera kûr e
Reben çi bˈkê Xude nadê
Eman ey Şahê Bîşêrê
Tu dergah î ji bo xêrê
ˈElî ketye binê gêrê
Dixazîtin jˈte imdadê
Dikim hêvî û sed zarî
Li dergahê te ya Barî
Tu xweybext kî evî jarî
Bi cahê Xewsê Bexdadê
Mera Bîşêr tu her şa bî
Tu her paytextê Seyda bî
Tu meydana mirîda bî
Xuda şerrî ji te badê
WEFA Û DOSITÎ ÇÛN BÛNE WINDA
Wefa û dositî çûn bûne winda
Nizanin em biçîne lˈkê derê da
Eger bêhnek ji cem camêrekî bê
Hezar maniˈ bi hev ra têne rê da
Xilaf û tev gerav e dostiya me
Ji lewra em ketin vê enqerê da
Temam ˈîşê me bûye qehr û rehtî
Derê zewqê li me Xaliq girêda
Çi yazox e ku dostî bˈdev tenê bê
Berê dev baskî xeyrê dil bˈşerê da
E nabêjim, e safî me ji dostan
Yek in em tev di vê leystik û birê da
Sebeb vî qasî em mane bi şûn da
Ev e qeyda wekû pê me girêda
Heçî vê qeydê neşînî di îro
Siba rûreş ewê bê mehşerê da
Eger te dˈvê tu binvîsî xetê rast
Tu binvîse xetê xwe dˈmesterê da
Ji rastiyê serastî tête şûnê
Ev e ˈadet Xudayê me jʻberê da
ˈElî jˈ tecrîbê gelkî bûye zane
Çiku ˈumrê wî bûrî dˈvê gerê da
Dikim hêvi li dergahê te ya Reb
Tu binvîsî ˈElî jˈrastên di rê da
https://www.bernamegeh.org/2019/08/10/jiyana-seyid-eliye-findiqi/
