Dema em dibêjin: jin, yekser hişê me diçe ser dayikê, xayîg û xûşikê, yar û dîlberê, û ew jî ku eger bi dik bêne şîrovekirinê, helbet wateyên wan ên herî mezin jiyan, jîn, dayîn, evîn û heyîna me ya li vê dunya fît û fereh e. Û dema em qala wêje jî bikin, helbet tevî hindik em çêra roman, çêrok, helbestê dikin, û ji van herdu gotinên ku me kirine navnîşana gotara xwe û me pir bi kurtî ew dane nasîn, me xwest ku em deriyekî ji dergehên mezin ên folklora gelê Kurd li Efrînê – çiyayê Kurmênc- li rojavayê Kurdistanê, yên ku hêj mendelkirî, liçerp û bi kilît, em ji wan deriyan, deriyekî vekin û em guh û bala xwe bidinê ka gelo çi di paş wan dergehan de heye!? an jî em binihêrin ku çavên me çi di wan qonaxan de dibînin û kêl dikin!?
Tevî ku ev babetên em qala wan dikin hêjayî pir lêkolîn û şopandinê ne , lê li vir em ê wek agahdariyek piçûk û nîşeyek e girîng bidin xûyakirin û diyar bikin, daku em mafê jinan biçesipînin û rişme û mora wan a hunerî em winda nekin û nedin piştguhxistinê û biparêzin û nebin gunehkarên wan. Û eger em çendî pesna jinan jî bidin û kar û barê wan ê ku di jiyanê de wan hilgirtiye , ger em bidin xûyan û vekolin jî, sedî sed em nikarin ji bin barê wan derkevin û ne jî em dikarin mafê wan bi cî bikin û wan ji xwe razî bikin ! lê li vir, em ê li ser kar û hunera jinek ji jinên kurdên Efrînê yên ku folklora me xemilandine, em ê nimûneyekê ji wan bînin ziman ku çawa di çand, wêje, huner û dahînê de rolekî girîng û balkêş lîstine û dîroka me pê zengîn kirine û herwiha bandora xwe gihîştiye kîjan asteyê !?
Leheng û dahînera babeta me jinek bi navê Naza Menên e, ji gundê Şerra, navçeya Efrînê, Çiyayê kurmênc, Kurdaxê, Rojavayê Kurdistanê. Hevjîna Ehmed Axa yê Omer Axa bûye, bûyer û qewmîna vê dastanê Gundê Hemamê bûye, Hevdil û hevbengiyê xwe jî Gênc Osman bûye, Gênc Osman jî ji Sîwazê bûye, xudî leşker û Urdiyekî bi nav û deng bûye, çawa dikeve bin bandora evîna Nazê û jiyana wan tevlihev dibe, em ê di vê sitirana ku Nazê bi xwe afirandiye de , em ê binihêrin ka gelo dahîna jinan gihîştiye kîjan pileyê !?
Piştî afirandina vê stiranê û xweşikbûn û navdengiya wê, ev kilam bi rêya berderê Nazê dighîne dev û zimanê xelkê û hêdî hêdî dengbêjan ezber kir û li dîwanan nav da, ta ku bû folkilorekî hêjayî parastinê. Sitran bi Navê Gênc Osman e û pir dengbêjan ew lorandiye, lê min ev beş ji devê dengbêj Bav Seleh wergirtiye.
GÊNC OSMAN Û NAZA MENÊN
Lê anê…. Lê anê bejin balavê Gêncê min zirav e Lê dayê bejin balavê Gêncê min zirav e ji tayê nêrgizê Êlkana firqeta bayê eşqê lêdixê diçelqê û dihezê Ne mila xuva bihata li kuderê ne li kuderê..lê anê li qeza xetayê li ber pêla deryê û dengizê Ne Gêncê min î bi rê ketî ji welatê dê û bava ji Sîwazê Erê….. Hele rojikê ji rojê rebî alemê tu balê xwe pêde li halê min bilmezê meraqê dila li mera dixê bi eletê bi merezê hele rojekê siwar be li hespê çal, tu vê nişana teresên Tirkan û Osmanliyan bêxe ji omizê Siwar be li hespê çal li hêteka çayê me yî Kurda, ez ê bibêm Gêncê min î bûye mêvanê min tolê..min tolqizê…lo lo lo lo Êde bajo Gêncê min bajo ..law law law Lê anê.. Lê anê bejin balavê Gêncê min zirav e Lê anê bejin balavê Gêncê min zirav e darek ji darê behîvê, şivek ji şivê beyamê Ne mila xuva bihata li kuderê ne li kuderê.. li hembera deşta cûmê, li pozê çayê Bêriqdêr, li pesarê qudret Hemamê Ne min bala xwe dayê li bejinê, li balavê, li yardamê Bejin balava Gêncê min li hev e mîna şiva îmamê Erê min bala xwe dayê di ber pişta Tereblûsê re dibirûsê kalana qamê Gêncê min kê devê xwe bigerînê welat û memleketê xerîba û bajarê şamê Min go te devê xwe gerand welatê xerîba mekev bajarê şamê Tu kê li ku bêlê min karê, min mekirê, min belayê, min telamê… Ê de bajo Gêncê min bajo bajo rêdûrê min bajo Lê anê.. Lê anê bejin balavê Gêncê min dîsa zirav e lê anê bejin balava Gêncê min dîsa zirav e Ji darî ruman û rumbaza Ne mila xuva bihata li serê çiyan û li gaza Ne bila anê..rojek hilata ji kul û kedera dilê min û Gêncê min re Mila lêxista li serê Serhedê ez bi qurbano li nav sendelê berfê li gebaza Bila anê.. ji wê bi şûnda lêxista li kuderê ne li kuderê ..lê anê bila lexista li çemê Diclê û Xabûrê di ber re bihata dengê qamûş û saza bila ji wê bi şûnda lêxista li kuderê ne li kuderê li çelîka deşta Sirûcê li taqimê Kîka, Kêtika, Dudyan û Beraza Lê anê bila ji wê bi şûnda lêxista li kuderê ne li kuderê, li Feratê bêrecikê di ser re bihata dengê qulingan û qaza Bila ji wê bi şûnda derbas bikira hêteka çayê Kurmênc ciyê dîlbera, bilmeza esmera, zeriyan û gerden gaza
Lê anê.. Lê anê bila derbas bikira bajarê Diyarbekira şewitî ciyê mêran û mêrxwaza Ne mila ji wê bi şûnda lêxista li qerma Qereşdaxê li taqimê Dumilya, Koçera û zaza Bila derbas bikira bajarê Istanê, li bajarê Istanê, li Istembûlê lêxista li taxa heraca, nerinda, fesata, bêbexta, Anadoliyan û canbaza Xwedê xerakê dînê danînê mala xêrnexwaza Gêncê mino li me re dihermînin bextan û miraza Erê mila miraz hazira bikira, xwedê mirazê me herdu aşiqan û bilmeza êvarek ji êvarê çarşemê êvarek ji êvarê çarşemê bila li ber serê min û Gêncê min bihata dengê ruman û dumbilbaza De bajo Gêncê min bajo bajo.. Havîn e.. Havîn e Gêncê min havîn e Havîn e rêdûrê min havîn e Havîn e havîna me bi tîn e Eza bi birîn im qanad û piyê li min şikîne Birînê min li min zengirîne Dinya dêdigê felek e, felek jî xayîn e Ez bi qurbano tiştek ji me re namîne Ê li taliyê ji me re bimîne Gazek dudu xase ye Gêncê mino ya jî qalibek sabûn e eger çiqas meriyekî zengîn û xwenedan be kefenê xwe yî xase ye, meriyekî fiqare be kefenê xwe yî caw e, di mabêna cêw û xêse da serî min bi qurbano çar metelîk in Gêncê mino ne mejdîn e De bajo Gêncê min bajo bajo Lê anê .. Min go dûr e li dûr e Law Gêncê mino dûr e li dûr e Agirê meraqê me re bişewitê, bi şewatî ye bi kizûr e Erê bila ji kul û kedera dilê min û te re li pozê çayê Xelatê li Sîpanê li ciyê Siyamend û Xecê bibariya berfeka hûr e Ne bila bihata xumexuma Firatê me yî bêrecikê di ber re dengê çemê me yî Xêbûr e Erê ji berê paşê da çayê me Kurda çayekî bilind e, bi bilbil e, bi şelûr e were mere Şamê, şam dûr e Lê anê.. Xeberdana xeber dan..ne gotin li wlatê xerîban li gundê Cindirêsê, ne Gêncê min î ketî bin şeyekî hûr e law law law law… Lê anê.. Xeberdana xeber dan..ne gotin li wlatê xerîban li gundê Cindirêsê, ne Gêncê min î ketî bin şeyekî hûr e law law law law… Li welat û memleketê xerîba, li gundê Cindirêsê, li kûraniya deşta Cûmê Gêncê min î ketiye bişekî hûr e
Erê ji yacîkî ve ketî telama qîza zabitê Tirka, ji yacîkî ve jina malmidûr e De mere Şamê, Şam dûr e, Gêncê mino Şam dûr e Li bajarê Şamê, li gokmeydanê, li taxa Kurdan û Kurmancan, li Salihiyê Eskerê Gêncê min pir e, tabûr bi tabûr dikê telîm û terbiya şûr e law law law law de bajo bajo Gêncê min bajo bajo Lê anê hespê Gêncê min hespekî çal e Ez ê gerdenê xwe qutkim li bajarê Diyarbekira şewitî ji hespê Gêncê xwe re bikim nal e Lê anê ez ê ji gustîlê pîçan, ji hespê Gêncê xwe re bikim mêx û bismar e Lê anê ez ê qeter û merhevê guliyên mor qutkim ji hespê Gêncê xwe re bikim dox û hefsar e… şevekê ji şevê zivistanê dirêj e ker û lal e Gêncê min î tê da dinale, nexwaş e, nexwaşekî bêhal e Ê kê devê xwe bigerînê têkevê welat û memleketê xerîba, xwaziya anê bi Gêncê xwe re bibama û hogir û heval e, law law law law De bajo de bajo Gêncê min bajo bajo Lê anê seriyê min dêşê nizanim çi jan e Ez nizanim gêncek ji Gênca dirên e, Gêncê avêtî koka zimên e Lê anê ku ez nizanim agir û meraqê dila çetin e, avêtî serê kaban û çongan meraqa keça cîrên e Ez nizanim ji giraniya şûr e, nizanim ji kevên e lê anê…nizanim tebetê welatî me nerind e dibên dil î filanê li filên e Sebê xatirî wê şorê ez ê devê xwe bidim bajarê Entabê ser hekîm û şabirtê zemên e Hele mila canê min î can sekê nizanim çiqasa merez û derdê lê ne Lê anê… lê anê bi ser de hekîmê Entabê bang kir go:law law law law… law Gênco: nexwaşiya te ne Gênca dirên e Ne jî avêtî koka zimên e Ne ji giraniya şûr e, ne ji kevên e Nexwaşiya te yaman e, nexwaşiya eşqê ye serê min bi qurbano dermanê te tune ye li bajarê qoci Helebê, ne li bajarê Entabê, law Gêncê mino ne li cem hekîm û ne luqmên e Ev derda derdekî yaman e, derdê zemên e Gêncê mino nexwaşiya zemên e de here Gêncê min here.. law derdê te yaman e, Gêncê mino ne bi îlac û ne bi dermên e Gêncê mino derdê te ne bi îlac û ne bi dermên e De here êteka çayê Kurmênc derman û îlacê te li cem serbaşa keç û bûkên şikaka ez bi qurbano li cem Naza Menên e.. law law law law… De bajo Gêncê min bajo bajo Lê anê.. Lê anê.. Law Gêncê mino were mere Şamê Law xerîbê mino were mere Şamê, Şam dûr e ne nêzîk e Law Gêncê mino mere Şamê, Şam dûr e ne nêzîk e Bajarê Şamê ji berê paşê de bajarekî pir gedûk e Ji serê mêran û mêrxwazên wekê te re çarşî mazat e him jî sûk e
Erê tu mekeve bajarê Şamê, li bajarê Şamê eskerê Gêncê min tabûr e nizanim urdîk e Li ketina ber destê xerîba law .. kî yê li ber serê te rûnê Gêncê mino law law kî yê te hêdîk e tu hatî welat û memleketê xerîba serê min bi qurbano ji xerîba re tu kê qorîke Li welat û meleketê xerîba serê min bi qurbano kesek tune ye te hêdîk e Tu were hêteka çayê Kurmênc taxim û sîng û berê Naza Menên ji te re buharek ji buhara rengîn e him bi gul û him kulîk e Him ade ye him çeltîk e Heta çerxa felekê heye xelkê narîn ê te xudîke law law law law… de bajo, de bajo Gêncê min bajo bajo … Lê anê………… Min dî xelkê narîn bang kir go: law law …Nazê bang kir go mere Gêncê min mere rêdûrê mino were mere Taxim û sîng û berê min karê xezalê ji te re kaxez e, rûpel e, him defter e Law mere Gêncê min mere Taxim û sîngê min karê xezalê ji te re text e. rewal e, doşek e, doşeme ye… Gêncê mino him mermer e Law mere Gêncê min mere Taxim û sîng û berê min rebenê ji te re cilek ji cilên Kurmancî ye mitêlek ji mitêlê herîrî serê min bi qurbano him jî ber e Law mere Gêncê min mere Taxim û sîng û berê min karê xezalê ez bi qurbano ji te re buharek ji buhara rengîn e, gul û gupik ê lê têne der e Law mere Gêncê min mere Di taxim û sîng û berê min de zoyê memika mîna çayê Xelat û Sîpanê xwe dane ser e Law memikê min rebenê mîna çayê Xelat û Sîpanê xwe dane ser e law law law law… Law mere Gêncê min mere Taxim û sîng û berê min karê xezalê ji te re ne bûye helbek ji helbê mastê koçerlera li pozê yayla û zozana di ser re qeymaq e di bin re hîn î ter e Law mere Gêncê min mere taxim û sîng û berê min karê min xezalê ji te re ne bûye penêrê koçerê Dumilya li pozê qerma Qereşdaxê li binê selek û sepeta heta bi xunavê sibê avê ji bin der e Ava memikê min rebenê ji te re ne bûye ava Eboheyatê yanîk ferat e, yek kewser e law law law law… de bajo Gêncê min bajo xerîbê min bajo Lê anê……Dîsa min go mere Gêncê min mere Ez bi qurbano.. min bala xwe dayê vê sibê hespê Gêncê min î çal e, berdeha Gêncê min î li ser dînaye zer e Lê anê bi ser xwe da berdayî şapik û şelwer e Ne devê xwe digerîne welat û memleketê xerîba û pêda dere Simêlê sor û sinî ne kirine per e Law mere Gêncê min mere rêdûrê mino were mere Min dî dîsa xelkê narîn bang kir go: were mere mekeve welatê Tirka Law law pişta xwe mede welatê Tirka, Tirk î zalim e, bêbext e, Anadolî ye ji berê paşê da mîna marê kaşa ye heger li tîna rowê bi mera dadê mera nagînê siyê heger li siyê bi mera dadê mera ji siyê nayê dere Law were mekev wlatê van zaliman, welatê Ereban Serê min bi qurbano heger li rûçik û siwê wana vegere, siwê wana seke destpêkê wana Xeyber e Erê li serê îdan û erefatan, li şan û şoretan, li çarşem û kefaletan, li min rebenê vegere law law law law… De bajo de bajo rêdûrê min bajo bajo Gêncê min bajo.
