jiyana Şêrko Bêkes…Şêrko Bêkesin yaşamı

Şêrko Bêkes

Çağdaş Kürt şairi Bêkes 2 Mayıs 1940 yılında Süleymaniye de dünyaya gelir.Henüz 8 yaşındayken yine kendisi gibi Güney’in bilinen önemli şairlerinden babasını, Faik Bêkes’i kaybetti.

Babası aynı zamanda öğretmen olduğu için sık sık başka şehirlere göç etmişlerdir. Şêrko Bêkes çocukluğundan itibaren şiirin, edebiyatın, aydınlanmanın içinde bulmuştur kendini. ”Evimizde çıra ve mum yoktu şiirle aydınlanıyorduk” sözü aslında çocukluğunda yaşadıklarının özetidir.

Şiirleri henüz 17 yaşındayken Jin dergisinde yayımlanmaya başlandı ve daha sonra ”Devrimin Sesi” radyosunda çalışmaya başladı. Burada şiirlerini, marşlarını ve Kürt edebiyatından kimi örnekleri Kürt işçi, köylü ve emekçileriyle buluşturur. Belli periyotlarda sıra kendisine geldiğinde ”Burası Devrimin Sesi” anonsuyla kendisini hatırlatır.

Şêrko  1965 yılında Kürt kurtuluş hareketine katıldı ve bu dönemde harekâtın radyo istasyonunda (Kürdistan’ın Sesi) çalıştı.

Güney Kürdistan şiir ekolünden Sorani lehçesiyle eserler üreten Bêkes; Nalim ve Salim’den sonra bu akımın en önemli temsilcisidir.1970’de bir grup şairle birlikte yenilikçi ”Ruwange” hareketinde yer alır ve aynı isimle bir dergi çıkartırlar. Ruwange şiir hareketi modern Kürt edebiyatının en önemli tariflerini yapar.

1975’de içinde yer aldığı bir isyanın Saddam Hüseyin yönetimi tarafından bastırılmasıyla sürgün edilir. Sürgün yıllarında boş durmayan Bêkes, 4 yıl sonra ülkesine Kaziwe (Tanyeri) ve Koç (Göç) divanlarıyla geri döner.

Saddam’ın baskıcı yönetiminden dolayı 1986’da İsveç’e gitmek zorunda kalan Bêkes, 1987’de Kurt Tuckholsky ödülüne layık görülür ve ödülünü dönemin İsveç başbakanı Ingvor Carsson’un elinden alır. Ayrıca 2011’de ilk kez düzenlenecek olan Pirêmêrd ödülüne de layık görülecektir.

4 Ağustos 2013’de aramızdan ayrılan  bu büyük şairin hayatı, henüz o hayattayken Sirwan Rehim tarafından filme alınarak belgesel haline getirilmiştir.

Kitapları

1. Tirîfey Helbest, Salman al-Azami Publishers, Irak, 1968.
2. Kawey Asinger : Dastanêkî honrawayî sar shanoye le no tabloda, Saydiyan Publishers, Mahabad, Iran, 1971.
3. Marâyâ saghírah, illustrerad by Fuad Ali, 125 s., Al-ahâli Publishers, Şam, Suriye, 1988.
4. Dall : çîrokî şê’r, Poem, 44 s., Apec Publishers, Sweden, 1989. ISBN 91-87730-03-0
5. Derbendî Pepûle: A Long Poem, 228 s., Apec Publishers, Sweden, 1991.
6. Små speglar : dikter 1978-1989. – Norsborg : Publ. House of Kurdistan, 1989. – 108 s. – ISBN 91-87096-05-6
7. Les petits miroirs : poèmes, Translation of his poems in French, by Kamal Maarof, Preface by Guillevic, 95 s., L’Harmattan Publishers, Paris, 1995. ISBN 2-7384-2059-1
8. Dîwanî Şêrko Bêkes, Collection of Poems, vol. I, 992 s., Sara Publishers, Stockholm, 1990.
9. Dîwanî Şêrko Bêkes, Collection of Poems, vol. II, 843 s., Sara Publishers, Stockholm, 1992.
10. Dîwanî Şêrko Bêkes, Collection of Poems, vol. III, 551 s., Apec Publishers, Stockholm, 1995. ISBN 91-87730-74-X
11. Gulbijêrek ji helbestên (Selected Poems), 110 s., Apec Publishers, 1991. ISBN 91-87730-28-6
12. Geheimnisse der Nacht pflücken : Gedichte / aus dem Kurdischen von Reingard und Shirwan Mirza und Renate Saljoghi, 95 s., Unionsverlag Publishers, Zürih, 1993. ISBN 3-293-00187-4
13. Mêrgî zam-, mêrgî hetaw, 182 s., Kurdistans folkförb., Stockholm, 1996. ISBN 91-972467-2-7
14. Xaç û mar û roj-jimêrî şa’êrê, A poetic novel, 374 s., Apec Publishers, Stockholm, 1997. ISBN 91-89014-20-0
15. The secret diary of a rose : a journey through poetic Kurdistan, Ashti Bibani, 1997.
16. Bonname : Şê’r. Binkey Edeb û Rûnakbîrî Gelawêj, Süleymaniye, Irak Kürdistanı 1998.
17. Çirakanî ser helemût : pexşan, Sardam Publishers, Irak Kürdistanı, 1999.
18. Piyawî la-darsew : Şê’r. Süleymaniye, Irak Kürdistanı, 2000.
19. Qesîdey Rengdan, Xak Publishing Center, Süleymaniye, Irak Kürdistanı, 2001.
20. Ezmûn : 1985-2000, Edited by Yasin Umar, Sardam Publishers, Süleymaniye, Irak Kürdistanı, 2001.
21. Jîn û Baran, Poem. Silêmanî Library, 2001.
22. Ji nav Şêrên min. Avesta Publishers, Istanbul, Türkiye, 2001. ISBN 975-7112-31-3.
23. Xom ew wextey balindem!, 237 s., Sardam Publishers, Süleymaniye, , 2002.
24. Kukuxîtya bizêweke, Children’s poetry, Sardam Publishers, Süleymaniye, 2003.

 

Şêrko Bêkes, Jiyan û Berhem