(1844 li Mahabad – 1902, Sûrî) Navê xwe yê malbatî Evdirehîm e, yek ji helbestvanên navdar ên kurd e.
Pîrî Mûxan (Saqî)
Le baxan ah û nalîn dê, delên şay nêw gulan royî
Le meyxanan seday şîn dê, meger pîrî mûxan royî?
Delêy dewrey qemer, seyrî felek mîzanî gorawe
Kewa gul zerd bû, sunbul têkçû, rengî erxewan royî
Leber çawî cîhanbînim tarîk bû nemzanî
Ne nûrî çawekem çû, ne xurşîdî cîhan royî
Le dûrî towe sûr bû çawekem bew girye me`lûme
Şefeq dê, kewkebîş heldê, ke mîhrî xaweran royî
Demêkî hat beçawî surmesa, ye`nî: wefadarim
Ke cergî surmeyî kirdim be sîhrî caduwan royî
Seher mestane hat bulbul be şadî bo tewafî gul
Ke dî bax bê gule, dax bû, be sed ah û fuxan royî
Melên bulbul menalêne kewa gul gulşenî çol kird
Dilaramî nema çibka? Ke aramî dilan royî
Qiyamet bo dilan hesta ke çawî mestî wergêra
Meger azurde bû saqî ke bezmî meykeşan royî
Çi şînêke? Çi haware le nêw helqey murîdanda
Meger xwacey semerqendî le nêw sahîbdilan royî?
Çi afet kewte berçawim kewa çû nurî bînayîm
Meger şahî buxarayî le qesrî `arîfan royî?
Be naley dil şîfam nayê derêx bo merhemî cergim
Le zengî karwan çi bikem, delîlî karwan royî?
Xirabû xaneqa bê şêx û şewqî talîban, sed heyf!
Çemen wêran bû, nexmey bulbulan çû, baxeban royî
Be naley bulbul û qumrî wefayî boye her degrîm
Gulêkî serubalam bû be taracî xezan royî.
Çawî Pirr Xwênim
Çawî pirr xwênim degêrim qîblekem peyda nîye
Nûrî çawim royîwe ya dîdekem bîna nîye?
Wek neyistan awirê berbote derûnim bend bend
Dil ke herwek ney denalê dem be dem bêca nîye
Ey çira lehzêk mudara têr bibînê reng û rût
Werne perwaney xerîb can û dilî perwa nîye
Bo nîsarî meqdemit `umrêke degrîm roj û şew
Ta bekey gewherfişanî, çawekem derya nîye?
Çî dekem, degirîm, desûtêm, awirî dil namirêtewe
Çi bikem axir nûrî dîdem, sînekem sîna nîye
Ger hezar car bê be koy zûxal be nûrî kêwî tûr
Ew dile, coyayî yek dîdarî wek Mûsa nîye
Hat û rûy wa kird û dunyay kirde naley `aşiqan
Da nelên nayê qiyamet, rojî waweyla nîye
Helqe helqe tarî zulfit xiste ser rûy nazenîn
Da nelên roj helqegoşî mahî şewara nîye
Pêkenî memnûnî kirdim, zulfekey damê be dil
Da nelên şekkerifroşî ême xoşsewda nîye
Xom beser gêra kutim: qurban perêşanî bese!
Swêndî xward bew zulfe weslim `eynî sergerdanîye
Men`î nalînim le şewqî gerden û rûy xot meke
Bulbulî subhî behar bêşîn û waweyla nîye
Dil ke bestey zulfe lew lêwane mehrûmî meke
Bêşeker em tûtîye najî ke hêndustanîye
Ga be naz, gahê be xemze memde ber tîxî brot
Kuştinî `aşiq be hîç dînêkî qurban ça nîye
Ba frîbî min neda wa`îz be gulzarî îrem
`Aşiqî rûy to be hewyay cine almirruy nîye
Ger hemû `alem bilên: Mecnûne, ta demirim delêm:
Herdû dunya qîmetî dîdarî yek Leyla nîye
Dad le dest husnit ke zulfit nabê bê naley dilan
Arê arê daîrey şahane bêxewxa nîye?
Çit le weslî zulfî min? Fermû Wefayî ha demim
Talîbî `eyşî ebed be, `umrî dunya fanîye
Sed hezar dil pêkenî wek gul bedem badî beheşt
Ya henasey canfezay gulzarî xewsî sanîye?
Canişînî hezretî xup alixlayiq qutbî heq
Fer`î taha eslî yasîn newberî geylanîye
Rewşenî çaw û qulûbî `arîfe `eksî dilî
Kêwî tûre, mezherî nûre, kilî subhanîye
Pêy leser şanî hemû welyane ceddî xoy delê
Cêy leser çawane şah û şanişînî sanîye.
Rêgey Aşiqan
Ey dil were hoşyar bibe awaye rêgey aşiqan
Mehuy cemalî yar bibe awaye rêgey aşiqan
Lem lawe giryey nay û ney, lewlawe xendey camî mey
Agir le `alem berbidey awaye rêgey aşiqan
Carê le çawan bigre xew, bigrî be naley nîmeşew
Ta bête der xurşîdî new, awaye rêgey aşiqan
Şorê dil û sozî derûn, zuxawî cerg û mewcî xûn
Xwênî geş û firmêskî rûn, awaye rêgey aşiqan
Ta dill nesûtê dem be dem, fanî bebê ser taqedem
Perwane qet nagate şem, awaye rêgey aşiqan
Ta çaw û dil xwênbar nekey, qetîy hemû exyar nekey
Fîkrî wisyalî yar nekey, awaye rêgey aşiqan
`aşiq debê mestane bê, xakî derî meyxanebê
Saqî lekin peymanebê, awaye rêgey aşiqan
Ger dilguşa badî seba, şerhî dilim bo gul neba
`umrî `ezîzim çû be ba, awaye rêgey aşiqan
Sûta derûnim serbeser, xwênîn dile can û ciger
Cesmêke bê îsm û eser, awaye rêgey aşiqan
Dîsan leser `ehdî (elest), camêk le caman bigre dest
Herta ebed mexmûr û mest, awaye rêgey aşiqan
Dêwane û sewdaserim, kujrawî xemzey dulberim
Dil pirr le êşî neşterim, awaye rêgey aşiqan
Çawim be sozî diltere, derayî aw awire
Mutrîb bilê saqî were, awaye rêgey aşiqan
Perwane xoy awête bes femûy (çira) mexmûr mest
Weslim be sûtan dête dest, awaye rêgey aşiqan
Bulbul denalênê hezînim, gul dête `uyişwe û pêkenîn
Bigrî be sozî ateşîn, awaye rêgey aşiqan
Çî wek wefayî bendeye, lew baxî dil gul xendeye?
Bew came xizrî zîndeye, awaye rêgey aşiqan.
Ela Ey Saqîy Mestan
Ela ey saqîy mestan! Be heqqî pîrî meyxane
Be gerdiş bêne camî mey be yadî çawî canane
Eman ey mutrîbî meclîs be heqqî tarî rohanî
Bila bê nexmekey sazit ke awî awrî hîcrane
Eto ey rohekem saqî, eto ey `umrekem mutrîb
Peyapey lêde çeng û ney, demadem bêne peymane
Be tîrî xemze bimlawênewe zulfim le gerden ke
Beser hatûme meydanit, be dil bot bûme nîşane
Eger şewqî cemalî to nebê min mest û heyranim
Leberçî bote bulbul gul, çira boç bote perwane
Le şewqî toye sermeste, be zewqî toye pabeste
Eger `arîf le ke`beyda, eger kafir le butxane
Le şîrînî cemalî toye rojî rûnî leylaye
Eger ferhadî sergerdan, eger mecnûnî dêwane
Demêkî mest û bîmarim, demêk bêhoş û hoşyarim
Çi kes nazanî derdî min, meger ew çawe kalane
De her helqêkîda sed dil giriftare denalênê
Serî zulfî perêşanit meger zincîrî şahane
Henasey `aşiqan ba netgirê bêmirwetî takey?
Btirsê ey gulî nazik beden lew bayî ziryane
Eger zulfit wekû min `aşiqî rûy to nîye boçî:
Serapa têk çuwe kewtote berpêt dest û damane?
Traza dugmekey sîney, be yarîy zulfî hat xemze
Beyan berbû lelay çîn, baxeber bin tîre barane
Wefayî bo gulêkî serubala şêt û şeydaye
Wekû qumrî denalênê wekû bulbul xezelixwane.
Henasey Aşiqan
Weku ney kun kun e cergim
Le taw hicranî to boye
Be sozî ney desutêm û
Be nexmey ney denallênim
Eman ey motrîbî meclîs
Be heqî tarî rohanî
Billaw bê nexmekey sazit
Ke awî awirî hîcran e
Eto ey rohekem saqî
Eto ey omrekem motrîb
Peyapey lêde çeng û ney
Demadem bêne peymane
Be tîrî xemze bimlawênewe
Zollfim le gerdin ke
Be ser hatume meydanit
Be dill bot bume nîşane
Demêkî mest û bîmar im
Demêk bêhoş û hoşyar im
Çi kes nazanê derdî min
Meger ew çawe kallane
Henasey aşiqan ba netgirêt
Bê mirwetî ta key?
Bitirse ey gollî nasik
Beden lew baî ziryane
Eger zolfit weku min
Aşqî rûy to niye bo çî
Serapa têk çûe
Kewtwete ber pê dest û damane?
Vefaî bo gollêkî ser û
Balla şêt u şeyda ye
Weku qumrî denallênê
Weku bulbul xezelxwan e.
helbestakurdî.
