Mîrektiya Hekarî yek ji mîrektiyên kurd yê dîrokî ye ku di navbera salên 1380 û 1845ê de jiyaye. Herêma Hekarî bi mîrektiya meşhûr bûye û di dîrokê de gelek şaristan dîtîne. Berî ku Osmanî bikevin nav herêma Hekarî, Hekarî di bin destê mîran da bû û carna selcukiyan, aqqoyunliyan û sefewiyan hikûm li ser …
Zêdetir BixwîneMîrektiya Kilîsê
Mîrgeha Kilîsê (1260-1847) mîrgeheke Kurd li herêma Kilîsê, Dilok, Efrîn û Heleb bû ye. Dîrok Gôrê Şerefname ya Şerefxan ev mîrgeh ji Menteşe, ê ku di sedsala 11’mîn de ji devera Colemêrg hatî bû ye Kilîsê ve hatî bû damezirandin. Du birayên Meteşe hebûne. ji vanan yek Şemsedîn, damezrînerê mîrgeha Şemsoyan Colemêrg , û yek jî Badînan damezrîner mîrgeha Behdînan, bû ye. Mîrê vê mîrgehê inwana Mend girtî …
Zêdetir BixwîneDîroka Amedê
Serdema Subaro, Hûrî û Mîtaniyan Heta îro bi qasî ku hatiye tespîtkirin. 6.000 sal berî niha yanî 3.000 sal bz cara pêşî Subaro li herêma Amede jîyane û hukim kirine. Sumer û Akadan bi wateya xelkê navbera herdu çeman, ku paşê Grekiyan ji vê herêmê re bi zimanê xwe gotine Mezopotamya. Piştre navê Subaro bûye Hûrî. Yanî Subaro …
Zêdetir BixwîneKomkujiya Enfalê
Enfal navê komkujiyeke (tevkujiyeke) li Başûrê Kurdistanê ji aliyê sazûmaniya Be’s ve hatiye pêk anîn e. Navê xwe ji ayeta Quranê ya Enfalê digire. A rastî Enfal ne navê qetlîamekê ye, lê navê rêze-tevkujiyan e. Pêla dawî ya Enfalê di 23ê sibata 1988an de li dijî hêzên YNKê li Silêmaniye destpêdike. Li Dola Caf (Cafetî) tevkujî tê destpêkirin û di 6ê îlona 1988an de li Zaxoyê bidawî dibe. Ji Zaxoyê heya Çiyayê Hemrînê ti wargehekî kurdan nayê hîştin. Dîsa …
Zêdetir BixwîneKomkujiya Helebçeyê 1988
Komkujiya Helebceyê bûyerekî di 16ê adara 1988an de çêbû, dema ku balafirên şerên artêşa Iraqê bombeyên kîmyewî li ser bajarê Helebçeyê barandine. Di nava çend saetan de li Helebçe û derdora wê qasî 3200-5000 şêniyên Kurd şehîd bûne pakrewan bûne û bi 10 hezaran jî birîndar bûn. Wek Kurdan û rayagiştî bi navê “enfal” jî tê bi navandin. Enfal navê komkujiyekî …
Zêdetir BixwîneXanedana Hezarhespiyan
Dûgela kurdên Loristanê (Hezarhespî an jî Fedlewî) di sala 1115’an de ji aliyê Ebû Tahir ve hatiye damezirandin. Di serdema Hezarhesp de Loristan dugelek dewlemend bûye. Kurdên koçer li bajarê Loristana mezin û li Şolistanê hatine bi cîhkirin. Di serdema “Atabeg” Tekle dugel ketiye bin destê Mongolan. Ev dugelê Kurd 309 sal jiyaye. 13 heb serwerên vê dugelê kargerandiyi. Ev dîroka Loristan di pirtûka Şerefname ya …
Zêdetir BixwîneDîroka Kurdistanê
Dîroka Kurdistanê, destpêka wê, diçê hate deme Sumeriyan û hwd. Piştî Sumeriyan re, deme Babil û Aqadiyan û pişt wê re deme duyemin ya Sumeriyan li ber Diclê û Firatê dijî. Piştî wan deman re, birêzê li dûv hevdû, demên Urî, Hûrî û Mîtaniyan, Gûtî û Naîriyan dtêne jîn kirin. …
Zêdetir BixwîneÊL Begê Caf : Mux, Pîrmend Û Pêşbînvanekî Mezin Ê Kurd Ê Ji Bîrçûyî?
Soran Hemereş Wergera Ji zaravayê Soranî: Muhsîn Ozdemîr Dema ez zarok bûm di nava civakeke windabûyî di xwe de, gelekî kêfa min bi naskirina pêşbînîkerê navdar ê cîhanê Nostradamos re dihat. Ew mirovê Fransî nêzîkî sala 1503an li Fransayê ji dayik bûye û pêşbîniya gelek bûyerên piştî xwe kiribû. Her …
Zêdetir BixwîneKomkujiya Geliyê Zîlanê
Mehmet Şahin Di ber êvara 12’ê tîrmeha 1930’an de leşkerên tirk bi ser gundan de digrin. Zarok, jin, kal û pîrikên 90 salî jî dinavde niştecihên 44 gundên heremê di Geliyê Zîlanê de kom dikin û di 13’ê tîrmehê de bi awayeke hovane bi ser wan de gulê dibarînin. Komkujiya …
Zêdetir BixwîneDi arşîvên Sovyetê de serhildana şex Seîdî
Fevzi Namli Armanca vê nivîsê ew e ku, hinek enformasyonên nuh ên di arşîva dewleta Rusyayê de ku min bidest xistine bighînim xwendevanên Kurd û kesên li ser pirsa Kurdî kar dikin.Ez bawer im ku ev agahdariyên han, ji hin agahdariyên ku di raya giştî ya Kurdan de hene, guhertî …
Zêdetir BixwîneNameyeke Şêx Mehmûd ya Wenda ji Kemalîstan re
Kurmancîya Wê: Zîya Avci Heta niha min di nivîsên xwe de çend caran bi germî duayên xêrê ji bo ingilîzan kirine, ji ber ku gelek belgeyên bi qîmet ên kurdan ji wan re parastine. Îro dora behsa nameke bi qîmet a Şêx Mehmûd e ku roja 9ê teşrîna yekê [çirya …
Zêdetir BixwîneDanasîna Komela Xoybûnê
Dilawerê Zengî Piştî têkçûna şoreşa Şêx Se’îdê kal di sala 1925 an de, dewleta Turk dest bi siyaseta helandina bi darê zorê kir – ya ko bi siyaseta tirkkirinê (tetrîk) têt nas kirin. Dasa şer, hişk û ter da ber hev. Bi destekî hesinî dest bi kuştin û wêrankirina gelek …
Zêdetir BixwîneJI LAWAN RA / ÎHSAN NÛRÎ PAŞA
Lawo! Tu dizanî çira em hev nabînin; çira axa me reş; esmanê me tarî ye? Efrîtan pêşîya ronayîyê girtîye. Lawo, tu dizanî ! çira em nikarin hilmeke rehet bikêşin. Em difetisin, dengê me dernakevê, dest û pê me nalipe. Dêwin li ser singên me rûniştine. Çira rûyê min zûr bûye? …
Zêdetir Bixwîne