DÎROK

Dîroka Huriyan

Huriyan

Hurî, hurrî yan ḧûrî  yan jî xurî yek ji gelên Mezrabotana kevnar a bakur ango Kurdistanê bûn. Peytexta welatê Hûriyan bajarê Kerkûk bû. Heta îro bi qasî ku hatiye tespîtkirin, 6.000 sal berî niha ango 4.000 sal berî zayînê cara pêşî Subaroyan li herêma Amedê jiyane û hikm kirine. Sumer û Akad ango gelên navbera herdû çeman û paşê jî grekiyan ji wê herêmê re bi zimanê xwe …

Zêdetir Bixwîne

Xanedana Hezbaniyan

HEZBANÎ

Hecbanî, Hecebanî, Hacvanî an Hezbanî (906-1080), xanedana kurdan a dîrokî ye. Hukumdariya Hezbaniyan li herêma Hewlêr, Mûsil, Ûrmiye, Rewandizê çêbûye. Dîrok Koka vê êlê ji aliyê Mûsilê, ji herêma Bahdînan bû ye, û gorê Ensîklopediya Îslamê ev êl di sedsala 11’mîn de li herêma Şino, li Rojhilata Kurdistan a îro jî dima. Sedema vê ciguhirînê dubendiyek bi hikûmdarê Hemdaniyan Evdilê bîn Hemdan rê di sedsala …

Zêdetir Bixwîne

Dîroka Mezopotamyayê

mezopotamya

Dîroka Mezopotamyayê yan jî Pêşdîroka Mezopotamyayê dîrokeke ji koçberbûyîna mirovî ya herî pêşîn a di Serdema Paleolîtîkê de heya serdema kevnare ya dereng e. Ev dîrok pêşî ji delîlên kolandinên arkeolojîk, piştî destpêkirina nivîsandinê di dawiya hezarsala 4an b.z. de jî ji çavkaniyên dîrokî hatine berhevkirin. Mirovahî di serdemên Paleolîtîk û Neolîtîka destpêkî de tenê li beşên Mezopotamyaya Jorîn de cîwar bibûn. Li …

Zêdetir Bixwîne

Dewleta Sefewiyan

Sefewiyan

Dewleta Sefewiyan an jî Dewleta Sefewî  dewleteke Kurd dîrokî ye ku di navbera salên 1501 û 1736an de Azerbaycan, Îran, Ermenistan, Îraq, Efxanistan, Turkmenistan û beşek ji Kurdistanê di nav sîndorê xwe mezin kiriye. Xanedana Sefewiyan de fars, azerî û kurdan xwe cih girtiye. Şahê Sefewî yê mezin Şah Îsmaîlê Yekem da kurd bûn heye. Xanedaniya Sefewî Yek ji xanedanên serdest ên herî giring ya Îranê ji salên 1501 heta …

Zêdetir Bixwîne

Suryanî Kî Ne?

Gelê Suryanî

Suryanî ango aramî gelê suryanî gelekî Rojhilata navîn e. Anegorî texmînan di navbera milyonek ta çend milyon suryanî li rûerdê belavbûyî dijîn. Welatê wan Mezopotamya ye ku ew jê re dibêjin Bethnahrîn. Îro di navbera dewletên Tirkî, Iraq, Sûrî û Îranê de li hev hatiye parkirin. Piştî Şerê cîhanî yê duyem suryanî bi çar aliyên cîhanê ve belav bûn. Kevnariya suryaniyan …

Zêdetir Bixwîne

Zîndana Amedê

Zîndana Amedê 

Zîndana Amedê yan girtîgeha Amedê, li navenda Amedê ye. Bi êşkenceyên dewleta tirk û bexwedana ciwanên kurd navdar bûye. Di dema êşkenceyan de ji aliyê Esat Oktay Yıldıran ve dihate birêvebirin kû wî jî ferman ji serkaniya artêşa tirk digirt. Ev zîndan, bi taybetî piştî cûntaya leşkerî ya 12’ê rezberê 1980’î ku li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê hate îlankirin, bû …

Zêdetir Bixwîne

Bûyera Sî û Sê Guleyan

komkujiya Sî û Sê Guleyan

Komkujiya Sî û Sê Guleyan navê bûyerekê ku tê de di 30ê tîrmeha 1943an de bi fermana Mustafa Muglali li Qelqeliya Wanê 33 gundî hatin kuştin. Di 28ê tîrmeha 1943an de 40 merivên esîra Mîlan bi îddîa li ser sînoran qaçaxçîtî kirine, ji gundên wan hatibûn gerten û hatibûn darizandin. Di dadgehê da, ji vî çil kesî tenê pênc meriv ji alî dadgehê …

Zêdetir Bixwîne

Dîroka Medan

dewleta Medan

Med, Mêd, Mîd, an jî Mad navê bereke dîrokî û desthilatdariya wan e. Mediyan li xaka ku Kurdistan, Îran û parçeyek ji Anatolî û Mezopotamyayê desthilatî kirine. Di demên kevn de ji rojhilat, başûrê Kurdistanê û başûrê Azerbaycanê re Meda piçûk û ji Çiyayê Zagrosê û cihên wê ye din re jî Meda mezin dihate gotin. Paytextê Med bajêrê Ekbatana bû. Mediyan kari ku, yekemîn Împeratoriya heri mezin a dema xwe ya îraniyan …

Zêdetir Bixwîne
error: LÜTFEN OKUYUN KOPYALAMAYIN - JI KEREMA XWE BIXWÎNIN KOPÎ NEKIN !